అరిపిరాల సత్యప్రసాద్
”ఎలా చెప్తే అర్థం అవుతుంది మీకు…” ఈ మాట ఎన్నిసార్లు అన్నానో నాకే గుర్తులేదు. ఎన్నిసార్లు అన్నా ఎలా చెప్తే ఈయనకి అర్థం అవుతుందో నాకు అర్థం కాలేదు. ఎలా చెప్పినా కొన్ని విషయాలు మగవాళ్ళకి అర్థం కావు అంతే.
”నేను మా వూరు వెళ్ళి వస్తాను…” చెప్పాను ఆ రోజు సాయంత్రం.
”ఎందుకు అనవసర ఖర్చులు… మీ అన్నయ్యా వాళ్ళే హైదరాబాద్ మారిపోతున్నరు కదా…. వాళ్ళు వచ్చిన తరువాత ఒకసారి కలిస్తే సరిపోదూ…” అన్నాడు మోహన్.
”అన్నయ్య వస్తున్నాడనే నా బాధ… అసలు అందుకే వెళ్ళాలి” అని చెప్తామనుకున్నాను. అలా చెప్తే అర్థం కాదు. ఎలా చెప్తే అర్థం అవుతుంది అని ఆలోచించినా నాకు ఏ ఆలోచనా రాలేదు.
”నేను వెళ్ళాలి అంతే…” అన్నాను గట్టిగా.
”సరే వెళ్దువులే… దానికి ఎందుకంత కోపం….” అన్నాడు పేపర్ చదువుతూ. నాది నిజంగా కోపమే అయితే ఇలా పేపర్ చదువుతూ సమాధానం చెప్పేవాడా? అసలు కోపంగా అనడానికి, స్థిరంగా అనడానికి చాలా తేడా వుంది. అగ్రెషన్కి అస్సెర్షన్కీ తేడా లేదూ…?
”ఎప్పుడు వెళ్ళను?” అని మాత్రం అన్నాను.
”అది కూడా ఏదో అనుకొనే వుంటావుగా… అదీ నువ్వే చెప్పు….” ఆ గొంతులో వెటకారం అంటేనే నాకు వళ్ళు మంట. అలవాటు అవడమంటే వళ్ళు మంట కేవలం మనసుకు మాత్రమే పరిమితమై, నోరు పరిమితంగా వాడబడటం అని నాకు ఎప్పుడో తెలుసు. అందుకే ఆ వెటకారానికి నేను స్పందించను, స్పందించకూడదు అని కూడా అనుకుంటూ వుంటాను. అంతలోనే నా గొంతులో నుంచి మాటలు దొర్లుకొస్తాయి.
”అవును… నువ్వే అంటావుగా దేనికైనా ప్లానింగ్ అవసరమనీ…” చివర్లో దీర్ఘంతీస్తున్నప్పుడు మాటకి ప్రతిమాట చెప్పానని గుర్తొస్తుంది. నా మాటలు ఆగిపోతాయి. అతని చూపులు నాలో దిగబడతాయి.
”విసిగించకుండా విషయం చెప్పు…” అంటాడు విసిగిపోయిన ముఖం పెట్టి. ఒక్క మాటకి విసిగిపోయిన ముఖాలే ఇట్లా వుంటే, సంవత్సరాల తరబడి విసుగుని భరించే ముఖాలు ఇంకెంత ఘోరంగా వుండాలి? మరి నా ముఖం అలా వుండదే?
”సరే వచ్చే బుధవారం వెళ్తున్నాను… రెండు రోజులు వుంటాను. పిల్లల్ని ఇక్కడే వదిలేస్తున్నాను. సత్తెమ్మకి రోజు రమ్మనమనీ, మీకు పిల్లలకి బాక్స్ పెట్టమనీ చెప్పాను…. గ్యాస్ వస్తుంది పెట్టించండి…” గడగడా చెప్పేశాను. ఆయన దగ్గర్నుంచి సమాధానం రాదు. తల పేపర్లో నుంచి తీసి – ”ఏంటి… ఏం చెప్పావు…” అన్నాడు. మళ్ళీ చెప్పాలా వద్దా?
చెప్పలేదు.
బస్సు బయల్దేరింది. చీకటి గుహలో నుంచి బయటపడ్డ చిలకలా రెక్కల్లా నా చీర రంగు గాలిలోకి ఎగురుతోంది. ఏ.సి. గదిలో నుంచి, ప్రకృతి వడిలోకి పరిగెత్తుతున్నట్లు వీస్తోంది గాలి. దారం తెగిన గాలిపటంలా రెపరెపలాడుతున్న జుట్టు.
కిటికీ పక్కన సీటు.
ఎప్పుడూ అన్నయ్య సొంత ఆస్థిలా ఆక్రమించిన స్థలం. స్కూల్ బస్లో బడికి వెళ్ళినంతకాలం. నాకు కాకుండా పోయిన నాకు ఇష్టమైన స్థలం. వాడు నాకు అన్నయ్య కాకుండా వుంటే? తమ్ముడై వుంటే? ఈ సీటు మీద ముందు నేనే అధికారం చెలాయించేదానినా? అలా అయితే అమ్మ నాకు సపోర్ట్ ఇచ్చినా కూడా ఆ స్థలం నాకు ఇచ్చేవాడు కాదుగా…! నాన్న మాత్రం – ”పోనీలేమ్మా ఆ కిటికీ పక్కన కూర్చుంటే నీ జుట్టంతా గాలికి ఎగిరిపోయి చిక్కుపడిపోతుంది…. ఎంచక్కా ఈ పక్కనే కూర్చుంటే బాగుంటుంది…” అంటూండేవాడు. నాకు అలా గాలికి ఎగిరే జుట్టే ఇష్టమని చెప్దామని అనుకున్నాను. ఎలా చెప్తే నాన్నకి అర్థం అవుతుందో తెలియక అసలు చెప్పనే లేదు. ఎప్పటికైనా బస్సులకి మినిష్టర్ని అయ్యి, కిటికీ పక్కన సీట్లన్నీ అమ్మాయిలకే అని ప్రకటించేయాలని బలంగా అనుకునేదాన్ని. కోరుకునేదాన్ని. వేడుకునేదాన్ని.
నవ్వు వస్తుంది తల్చుకుంటే…!
ఆ తరువాత అన్నయ్యకి బస్సులో కిటికీ సీటు మీద మోజు పోయి, సైకిల్ మీద ఇష్టం మొదలైంది. నాకు సైకిల్ అంటే అసహ్యం. ఇంతవరకూ నేను సైకిల్ ఎక్కనేలేదు. అది తొక్కుతుంటే ఆయాసం వచ్చి, కాళ్ళ నొప్పులు కూడా వస్తాయట కదా? ఈ మాటే అన్నయ్యని అడిగితే – ”అందని ద్రాక్షపళ్ళు పుల్లన..” అంటూ నవ్వేశాడు. అవును నాకు అందని ద్రాక్షలు పులుపే. పులుపు మాత్రమే కాదు చేదు కూడా…!
ఇష్టం లేనివి తల్చుకోవడం కన్నా ఊరుకోవడం మేలని పేపరు తీసి రెండు పేజీలు తిప్పానో లేదో మా వూరు వచ్చేసింది.
”ఏమ్మా రాజ్యం? కులాసాగా వున్నావా? బావగారు బాగున్నారా?” అడిగాడు అన్నయ్య నన్ను చూస్తూనే.
”బాగున్నాం అన్నయ్యా…” అన్నాను లోపలికి అడుగుపెడుతూ. వదిన ఎదురొచ్చి చేతిలో బ్యాగ్ తీసుకుంది.
”ఏంటి విశేషాలు…” అడిగింది వదిన.
”అవ్వాల్సిన రెండు విశేషాలు అయినాయి కదా… ఇంక అంతకన్నా మా సంసారంలో విశేషాలు ఏముంటాయి…” చెప్పాను నేను. వదిన నవ్వేసి – ”భలే పిల్లవే…” అంటూ వంటింటిలో టీ పొడిమీద యుద్ధానికి పోయింది.
నేను ఇల్లు మొత్తం పరికించి చూశాను. ఎలా వుండేదో అలాగే వుంది కానీ అక్కడక్కడ పెచ్చులూడిపోయాయి. అప్పుడెప్పుడో నా పెళ్ళికి అన్నయ్య కొట్టించిన సున్నం అది. అవునులే మా సంసారంలోనే పెచ్చులూడుతున్నాయి, సున్నం ఎంతసేపు అనుకున్నాను నేను.
చెక్కతలుపులు మాత్రం అలాగే వున్నాయి. ”మాములు చెక్క కాదమ్మా ఇది… ఫిరంగులేసి పేల్చినా చెక్కు చెదరవు…” అనేవాడు వడ్రంగి మస్తానయ్య. ఇల్లు కట్టుకున్న వాళ్ళు తలుపుల బలం చూడటానికి నిజంగానే ఫిరంగులతో కాల్చేస్తారేమో అని అడుగుదామ నుకున్నాను.
ఇంటి పెరట్లో బాదం చెట్టు, మామిడి చెట్టు అలాగే పాతుకుపోయి వున్నాయి. మామిడి పూత పూయటమే తప్ప కాయ కాయటం లేదని రెండేళ్ళుగా అన్నయ్య వంక పెడుతున్నాడు. అంచేత ఆ చెట్టును కొట్టేయాలని ఆయన అభిప్రాయం. ఇంతకు ముందు, పడకగది చిన్నదిగా వుందని వెనకాల మూడడుగులు పెంచినప్పుడు రెండు కొబ్బరి చెట్లు కొట్టించేశాడు. ఆ చెట్లతో పాటే ఎన్ని జ్ఞాపకాలు కూలిపోయాయో… కొబ్బరి ఆకులతో చేసి వూదుకున్న పీకలు, రెండు చెట్ల మధ్య ఆడిన తొక్కుడుబిళ్ళ, లేత కొబ్బరి నీళ్ళు…!
బెడ్ రూం బాగానే పెరిగింది కానీ, ఇల్లు స్వరూపమే మారిపోయింది. కట్టుడు పళ్ళు, కొయ్య కాళ్ళు పెట్టించుకున్న ముసలమ్మలా తయారైంది. అందుకే నాకు కోపం వచ్చింది.
”ఈ సారి ఇంటికి ఏ మార్పు చేసినా నాకు చెప్పి చెయ్యి అన్నయ్యా…” అన్నాను నేను.
”ఎప్పుడో తాతల నాటి ఇల్లు… ఇంకా ఏముందమ్మా ఈ ఇంటిలో…” అంటాడు అన్నయ్య.
”ఎలా చెప్తే అర్థం అవుతుంది…!” అనుకున్నాను తప్ప చెప్పలేకపోయాను.
”ఇల్లు అమ్మక తప్పేటట్టు లేదు..” అన్నాడు అంతకు ముందు రోజు. ”బేరం కూడా కుదిరింది… అపార్ట్మెంట్స్ కడతారట…. అరవై ఇచ్చి నాలుగు ఫ్లాట్లు కూడా ఇస్తామంటున్నారు… పిల్లలిద్దరికి చెరొకటి ఇచ్చి, ఒకటి అద్దెకి ఇచ్చుకున్నా… పిల్ల పెళ్ళి ఖర్చులకి ఇంకొకటి అందివస్తుంది… అన్నట్టు సంబంధం కూడా కుదిరేట్టే వుంది” చెప్పాడు.
పెళ్ళి కుదిరింది. బేరం కుదిరింది.
ఇంక ఏం చెప్పాలి నేను. ఆ ఇల్లు అమ్మద్దని చెప్పచ్చు ”మరి పెళ్ళికి డబ్బుల సంగతి” అంటాడు. వుండటానికి అత్తగారింట్లో కోట్లు వున్నాయి, కానీ అవి ఆయన కష్టార్జితం… పోనీ ఆ ఇల్లు నిలుపుకుందామా అంటే అది అన్నయ్య పిత్రార్జితం. నా దగ్గర ఏముందని నిలుపుకోగలను.
”నేను హైదరాబాద్ వస్తున్నాను… కాగితాలు తీసుకొస్తాను నువ్వు కూడా సంతకం పెడితే…” అన్నాడు.
”వద్దు… నేనే వస్తాను…” ఫోన్ పెట్టేసాను.
వీధి గుమ్మానికి ఆనుకోని వున్న అరుగులపైన కూర్చుంటే అమ్మ వళ్ళో కూర్చున్నంత హాయిగా వుంది. చిరు చీకట్లు కమ్ముకుంటుండగా వీధి వెంట గొడ్లను అడవి నుంచి ఇంటికి తీసుకెళ్తున్న గోపయ్య వచ్చి రేగికాయలు, కలేకాయలు తెచ్చి పెట్టాడు.
అన్నయ్య అసహనంగా వున్న సంగతి మధ్యాహ్నం నుంచీ తెలుస్తూనే వుంది. కారణం తెలుసుకోవాలనిపించలేదు. కొంత చీకటి పడేదాకా దాగి – ”ఇంక చాలు రా… చీకటి పడుతోంది…” అన్నాడు లోపలి నుంచే.
”ఫర్వాలేదులే అన్నయ్యా… ఇక్కడ చాలా బాగుంది.” అన్నాను మిణుగురు పురుగులను చూస్తూ. అన్నయ్యే బయటికి వచ్చాడు.
”ఏమిటి విషయం” అన్నాడు నెమ్మదిగా.
”విషయం ఏముంది… ఏమీ లేదు..”.
”నేను వస్తానన్నాను కదా… ఇంత హడావిడిగా రావాల్సిన పనేముంది…?” అడిగాడు జంకుతూ.
”భయపడద్దు అన్నయ్యా… ఈ ఇల్లు అమ్ముకునేందుకు నీకు అన్ని హక్కులూ వున్నాయి. నేనేం నీకు అడ్డం పడదామని రాలేదు…” చెప్పాను నేను. అన్నయ్య గట్టిగా నిట్టూర్చాడు.
”మరి ఇంకెందుకు వచ్చినట్లు?” మొహమాటంగా అడిగాడు.
”ఈ ఇంటికీ నాకూ చుట్టరికం వుందన్నయ్యా… ఈ ఇల్లే కాదు, ఈ వూరికీ నాకు కూడా ఒక అనుబంధం వుంది. ఇప్పుడు ఈ ఇల్లు నువ్వు అమ్మేస్తానంటే ఎదోగా వుంది… అందుకే ఒక్కసారి చూసి పోదామని…” చెప్పాను నేను.
”భలేదానివే…. దానికోసం ఇంత దూరం రావాలా? అయినా హైదరాబాద్లో నేను ఇల్లు తీసుకుంటున్నానుగా… అది మాత్రం నీ ఇల్లు కాదూ… ఎప్పుడు కావాలంటే అప్పుడురా… నిన్ను కాదనేదెవరూ…” అన్నాడు.
ఎలా చెప్తే అర్థం అవుతుందీ అని ఆలోచించాను…
”ఈ ఇంటి ఆడపిల్లగా నాకు ఆస్థి హక్కు వుండచ్చు… కానీ అది కేవలం చట్టపరంగా మాత్రమే… మాకే అభ్యంతరాలు లేవని చెప్పమని మోహన్ అనేస్తాడు… నువ్వు ఇల్లు అమ్మేస్తావు… నా హక్కు కేవలం కాగితాలపైన సంతకం మాత్రమే…
”ఇది నేను పుట్టి పెరిగిన ఇల్లు…. ఆ ఇంటికి వస్తే నాకు కలిగే ఆనందం నీకు తెలియదు. ఇల్లు అమ్మేయటం అనే ఒక్క నెపంతో ఆ ఆనందాన్ని నాకు కాకుండా చేస్తావు… అన్నయ్య వున్నాడు అనే సాకుతో నేను నడిచిన నేలని, నేను పెంచిన చెట్టుని అప్పుడప్పుడు చూసుకునే అవకాశం లేకుండా చేస్తావు… నీకు తెలియదన్నయ్యా ఈ ఇల్లు నాకూ, నా జ్ఞాపకాలకీ మధ్య వున్న తుది బంధం… అది తెగిపోతోందనే నా బాధంతా…!”
ఇదంతా చెప్పాలని వుంది. చెప్తే అర్థం అవుతుందో లేదో…! ఆలోచిస్తూ వుండిపోయాను.