దారిచూపిన ఒంటరి నక్షత్రం – శాంతి ప్రభోద

ఒకే ఒక్క నక్షత్రం ఆయుధంగా నా యుద్ధం మొదలయింది.
ఇప్పుడు నా వెనుక పెద్ద సైన్యం వేలు లక్షల సంతకాలతో. రోజు రోజుకు నాకు మద్దతు తెలిపే సైన్యం పెరిగిపోతోంది. నేను విజయం అందుకోవాలని ప్రపంచం నలుమూలల ఉన్న భారతీయుల నుండి మెయిల్స్‌, మెసేజ్‌లు.. కొందరయితే ఏకంగా ఫోన్‌ చేస్తున్నారు. ఒక సామాన్యురాలికి ఇంత స్పందనా?!

అనూహ్యంగా…

ఇదంతా చూస్తుంటే చాలా ఆశ్చర్యం, ఆనందం, ఉద్వేగం కలగాపులగంగా… నా కూతురి కళ్ళల్లో దీపాలు వెలిగించగలనన్న నమ్మకం నాలో మరింత బలాన్ని పెంచుతూ… బహుశా ఈ సమస్య నా ఒక్కదానికే కాదు. చాలామంది ప్రధానమైనదిగా భావించడం వల్లనేమో…

ఈ ప్రపంచంలో నేనొక్కదాన్నే కాదు. నాలాంటి సమస్యలు ఎంతోమంది స్త్రీలు ఎదుర్కొంటున్నారని  ఇప్పుడర్థమవుతోంది. అందుకేనేమో మార్పు కోసం వేసే నా అడుగులకు తోడుగా అడుగేస్తూ… బాసటగా నిలుస్తూ… నాలో ఆత్మవిశ్వాసం పెంపొందిస్తూ ఉన్నారని ఆలోచిస్తూ ఆరిన బట్టల్ని మడతపెడుతోంది గాయత్రి.

కానీ ఆ పోలీస్‌ ఆఫీసర్‌ ఎంత రూడ్‌గా మాట్లాడాడు. భాష భరించలేనిదిగా… ఛీ…ఛీ… ఎంత అసహ్యంగా మాట్లాడాడు. సమస్యని అర్థం చేసుకోకుండా… చదువుకున్న వాళ్ళు కూడా సంస్కారం లేకుండా అసభ్యంగా మాట్లాడతారా…? మడతపెట్టిన బట్టలు సర్దుతూ… అప్పటికి ఎన్నోసార్లు వేసుకున్న ప్రశ్నే అయినా మళ్ళీ మళ్ళీ ఆమెలో తొంగిచూస్తూ.

హు… అలాంటి వాళ్ళను తలుచుకుని టైం వేస్ట్‌ చేసుకోవడం, బుర్రని పాడు చేసుకోవడం ఎందుకు అని వెళ్ళి సోఫాలో కూర్చుంది. ఎదురుగా ఉన్న టీపాయ్‌పై గమన  కోసం కొన్న లాప్‌టాప్‌ కనిపించడంతో మెయిల్‌ చెక్‌ చేద్దామనుకుంటూ తేచి లాప్‌టాప్‌ అందుకుంది గాయత్రి. శని, ఆదివారాలు డాన్స్‌ క్లాస్‌ పిల్లలతో సరిపోతుంది. మిగతా రోజుల్లో అయితే సాయంత్రాలు మాత్రమే వస్తారు. పనుల్లో పడి రెండు రోజులుగా మెయిల్‌ చెక్‌ చేసుకోలేదు. మొన్నటివరకూ ఫోన్‌ వాడడమే కానీ మెయిల్‌, వాట్సాప్‌, ఫేస్‌-బుక్‌ వంటి సోషల్‌ మీడియా జోలికి వెళ్ళేది కాదు. అలాంటిది ఇప్పుడు బాగా వినియోగిస్తున్నా… అవసరం అన్నీ నేర్పిస్తుందేమో, అలవాటు చేస్తుందేమో… అనుకుంటూ మెయిల్‌ బాక్స్‌ తెరిచింది.

సంగీత కార్లేకర్‌ మెయిల్‌. ఓ… మొన్ననగా పంపితే తననుండి రిప్లై లేదని ఈ రోజు ఫోన్‌ చేసిందన్నమాట. కొన్ని నిమిషాల క్రితం మాట్లాడిన మహిళ మాటలే గుర్తొస్తున్నాయి గాయత్రికి.

వెంటనే అసలు ఇలాంటి ఆడవాళ్ళు ఉంటారా? అనే సందేహం మొలిచి ఆశ్చర్యంతో ఆమె మెయిల్‌ చూస్తోంది కానీ ఆవిడ మాటలే చెవుల్లో…

నిజంగా ఆవిడకి ఎంత ధైర్యం, ఎంత తెగింపు, ఎంత ఆత్మవిశ్వాసం? సమాజం నుండి వచ్చే సవాళ్ళను ఎదుర్కొనే  తెగువ, గుండె నిబ్బరం?! అవి లేకపోతే ఆమె అంత పెద్ద నిర్ణయం తీసుకోగలిగేదా…?! లేకపోతే పెళ్ళి కాకుండా బిడ్డను కని పెంచడమే కాకుండా, ఆ బిడ్డ తండ్రి పేరు ప్రపంచానికి చెప్పాల్సిన అవసరం లేదంటుందా! ఆమె మాటలు వినగానే ఆ ధోరణి కొంచెం అతిగాను, అరిగించుకోవడం కొంచెం కష్టంగానూ అనిపించినా ఆలోచిస్తుంటే బాగున్నట్లుగా కూడా తోచింది గాయత్రికి. ఎలాంటి సంకోచాలు, సందిగ్ధాలు లేకుండా తనకి కావలసింది తాను అందుకోవాలనుకునే సంగీత కార్లేకర్‌ తత్వం చాలా వింతగా, కొత్తగా విస్మయపరిచింది.

‘అమ్మా ఏమాలోచిస్తున్నావ్‌? నేనొచ్చి లైట్‌ వేసినా నీవు గమనించనే లేదు’ కూతురి ప్రశ్న.

చిన్నగా నవ్వేసి ‘అమ్ములూ ఆవిడకెంత ధైర్యం…’ అంది అనాలోచితంగా.

‘ఎవరికమ్మా! ఏమీ చెప్పకుండా నాకెలా అర్థమవుతుంది’ షూ లేస్‌ విప్పుతూ అంది గమన.

‘ఓ… అవును కదూ. హు…’ చిన్నగా తనను తాను మొట్టికాయ వేసుకొని ‘సంగీతా కార్లేకర్‌ అనే ఆవిడ ఢిల్లీలో

ఉంటోందట. ఇంతకుముందే ఫోన్‌ చేసింది’ అంటూ ఎండ కోసం బయటపెట్టిన ఇండోర్‌ ప్లాంట్‌ని తెచ్చి హాల్లో ఓ మూలగా పెట్టింది.

‘ఓ…అయితే?’ తన పని ఆపి తల్లికేసి చూస్తూ గమన.

‘ఆవిడ పెళ్ళి కాకుండానే తల్లి అయిందట. కొడుకు పుట్టాడట. బర్త్‌ సర్టిఫికెట్‌ కోసం తండ్రి పేరు అడిగారట. నేను అవివాహితను. నా బిడ్డకి తండ్రి లేడని చెప్తే, ఆ బిడ్డకు గార్డియన్‌గా లీగల్‌ సర్టిఫికెట్‌ కావాలన్నారట’.

తనకేసి తదేకంగా చూస్తున్న కూతురి చూపుల్ని తప్పించుకుంటూ… ‘ఆ బిడ్డను నవమాసాలూ మోసి కన్నది నేను. పెంచేది నేను. ఆ బిడ్డకు తండ్రి పేరు చెప్పకపోతే తల్లిని కాకుండా పోతానా? సహజంగానే నా బిడ్డకి గార్డియన్‌ నేనే. అది నా హక్కు’ అంటూ కోర్టుకు వెళ్ళిందట. పెళ్ళి చేసుకోకుండా తల్లి అయినప్పటికీ ఆ బిడ్డను తండ్రి కాదనుకుంటే బిడ్డ తల్లి కస్టడీలో ఉన్నప్పుడు ఆమె గార్డియన్‌ అంటూ ఆమెకు వ్యతిరేకంగా తీర్పు ఇచ్చిందట ఢిల్లీ హైకోర్టు. అప్పుడామె సుప్రీంకోర్టును ఆశ్రయించిందట. సుప్రీంకోర్టు ఆమెకు అనుకూలంగా తీర్పు ఇచ్చిందట’ చెప్పి కిచెన్‌లోకి దారితీసింది గాయత్రి.

‘సుప్రీంకోర్టు ఏమంటోందట?’ ఆమె వెనకే వచ్చిన గమన వేసిన ప్రశ్నకు చిరునవ్వుతో ‘ఆమె తన తండ్రి ఎవరో  చెప్పాలనుకుంటే చెప్తుంది లేదంటే లేదు. అది ఆమె హక్కు’ అని చెప్పిందట సర్వోన్నత న్యాయస్థానం. తీర్పు చెప్పడమే కాకుండా ఆ బిడ్డ బర్త్‌ సర్టిఫికెట్‌, స్కూల్‌ అడ్మిషన్‌, పాస్‌పోర్ట్‌… ఎక్కడైనా సరే తల్లి పేరు ఉంటే సరిపోతుందని చెప్పిందట’ స్నాక్స్‌ ప్లేట్‌లో సర్దుతూ చెప్పింది గాయత్రి.

తల్లి కళ్ళల్లో ఆనందం చూసి ‘అమ్మా… మనకీ ఢిల్లీ కోర్టు అదే చెప్పింది కదమ్మా’ తల్లి చేతిలోంచి ప్లేటు అందుకుంటూ గుర్తు చేసింది గమన.

‘అవునవును. బహుశా ఆవిడే ఢిల్లీ హైకోర్టు ఇచ్చిన తీర్పుకి బాట వేసిందేమో’ సాలోచనగా ఆలోచిస్తూ చిన్న నవ్వుతో అంది గాయత్రి.

‘అమ్మా… నీకు నువ్వు సాహసం ఊపిరులూదుకుంటూ నీ ముందు నిలిచిన సవాళ్ళను ఎదుర్కొంటూ పోతున్నావు కానీ ఆమె అలా కాదన్నమాట. ఏటికి ఎదురీదే సాహసి. తనకు తానుగా కొత్త దార్లేసుకుంటూ సవాళ్ళను ఎదుర్కొంటోంది. ఎప్పుడైనా అంతేనేమో. దారులు వేసేవాళ్ళు ఎన్నో సవాళ్ళు, ప్రతికూల పరిస్థితులు ఎదుర్కోవాల్సిందే. వాళ్ళు పరిచిన బాటలో మిగతావాళ్ళు సునాయాసంగా నడిచేస్తారు కదా…’ కారప్పూస నోట్లో వేసుకుంటూ అంటున్న పదిహేనేళ్ళ కూతురికేసి విస్మయంగా, విచిత్రంగా చూసింది గాయత్రి.

తల్లీ కూతుళ్ళ మాటల మధ్యలో గాయత్రి పక్కనున్న మొబైల్‌ మోగడం మొదలుపెట్టింది.

ఎవరో చూద్దామని తీసి చూసింది గాయత్రి. కొత్త నంబర్‌.

‘అమ్మా… నువ్వు ఈ మధ్య ఫోన్లతో చాలా బిజీ అయిపోయావ్‌’ అంటూ తల్లి పక్కకు చేరింది గమన.

‘ఏమోనే… ఎవరెవరో ఫోన్‌ చేస్తున్నారు. కొందరు సపోర్ట్‌ చేస్తున్నారు. కొందరు తామూ బాధితులమేనని తమ వ్యధ చెప్పుకుంటున్నారు. కొందరు సలహా అడుగుతున్నారు. కొందరు తాము ఎలా ఎదుర్కొన్నారో చెప్తున్నారు. రకరకాల మనుషులు… రకరకాల సమస్యలు…’ అంటూ ఫోన్‌ చూస్తున్న గాయత్రికి ఎవరో తెలియని కాల్‌ తీసుకోవాలనిపించలేదు. పట్టు వదలని విక్రమార్కుడిలా మళ్ళీ మళ్ళీ మోగుతోంది. ఎవరో మాలతీమాధుర్‌ పేరు చూపుతోంది ట్రూ కాలర్‌. ఇది తాను గమనతో గడిపే సమయం కావడంతో ఒకింత అనాసక్తితో కాల్‌ తీసుకుంది గాయత్రి.

‘నమస్తే మేడం.

ముందుగా మీకు అభినందనలు.

మీరు చేస్తున్న యుద్ధం చిన్నది కాదు. ఒకప్పుడు నేనూ ఇలాంటి యుద్ధమే చేశాను. చివరికి విజయం సాధించాను. మీకు, మీ అమ్మాయికి న్యాయం జరిగి తీరుతుంది’ అవతలినుండి పాఠం అప్పచెప్పినట్లుగా గబగబా.

‘మీరు’ ప్రశ్నార్థకంగా ఆగింది గాయత్రి.

‘ఓ సారీ అండీ.. నన్ను నేను పరిచయం చేసుకోలేదు కదా… నా పేరు మాలతి. హైదరాబాద్‌ నుండి కాల్‌ చేస్తున్నాను’

‘చెప్పండి’ హైదరాబాద్‌ పేరు వినగానే గాయత్రికి తల్లిదండ్రులు కళ్ళముందు మెదిలారు. నాన్నకి ఏ మాత్రం బాగుండడంలేదు. చెల్లి దగ్గర హైదరాబాద్‌లోనే ఉన్నారు. ఆయనకి నీ మీద బెంగ. ఒకసారి వీలైతే వచ్చిపోరాదూ. ఉదయం చెల్లి ఫోన్లో చెప్పిన విషయం మదిలో మెదిలింది.

అవతలినుండి ‘మేడమ్‌ మీ అమ్మాయి పాస్‌పోర్ట్‌ కోసం ఎంత స్ట్రగుల్‌ చేస్తున్నారో ఇప్పుడే ఛేంజ్‌.ఆర్గ్‌ ద్వారా తెలిసింది. నా సంపూర్ణ మద్దతు మీకు ఎప్పుడూ ఉంటుంది. ఆ… చెప్పలేదు కదూ… నేనూ సింగిల్‌ పేరెంట్‌నే. మా అబ్బాయికి స్కూల్‌ ఫైనల్‌ ఎగ్జామ్స్‌లో తండ్రి పేరు లేకుండా ఎగ్జామ్స్‌ రాయనివ్వనంటే కోర్టుకు వెళ్ళా. నిజానికి వాడు పుట్టిన కొంతకాలానికి నాతో కలిసి నడుస్తానని బాస చేసిన వాడు తన దారి తాను చూసుకున్నాడు. సహజీవనంలో ఉండాల్సింది ఒకరంటే ఒకరికి ప్రేమ, నమ్మకం, సడలని విశ్వాసం. అవేవీ లేని అతను నన్ను మోసం చేస్తున్నాడని అప్పట్లో గ్రహించలేకపోయాను. అతని ప్రేమంతా నా వెనుక ఉన్న ఆస్తి, అంతస్థు అని అతని ద్వారానే తెలిసిన మరుక్షణం అతన్ని క్షమించలేకపోయాను. అది మా అమ్మానాన్నలకు నచ్చకపోయినా స్వతంత్ర జీవితమే ఎంచుకున్నాను…’

అవతలినుండి వింటున్నారో లేదో అని సందేహం వచ్చి ‘సారీ మేడం… మిమ్మల్ని విసిగిస్తున్నానేమో…’ సందేహిస్తూ అంది మాలతి.

‘ఫర్వాలేదులెండి. అసలు సమస్యను ఎలా అధిగమించారో చెప్పనేలేదు’ అంటూ తరగాల్సిన కూరగాయలు తీసి ముందు పెట్టుకుంది గాయత్రి. అంతకుముందు లేని ఉత్సాహం గాయత్రి గొంతులో.

‘ఆ…అక్కడికే… గడచిన కాలంలోకే వస్తున్నానండీ. మా అబ్బాయి స్కూల్‌లో మొదట నా పేరు రాయడానికి ఒప్పుకోలేదు. అతనికి తల్లీ తండ్రీ నేనే అని వాదించిన మీదట నా పేరు రాశారు తండ్రి పేరు లేకుండా. మా వాడు 10వ తరగతికి వచ్చాడు. బోర్డు ఎగ్జామ్స్‌కి ఫీజు కట్టాం. అప్లికేషన్‌లో తండ్రి పేరు తప్పనిసరి, లేదంటే పరీక్షలు రాయడం కుదరదు అన్నారు. మా వాడు చాలా టెన్స్‌ అయ్యాడు పరీక్షలు రాయగలనో లేదోనని. వాడి పరీక్ష ఫీజు కట్టేవరకూ వచ్చిన పరిస్థితులతో యుద్ధం చేశాను.’

‘ఓ రియల్లీ యూ డిడ్‌ ఎ గ్రేట్‌ జాబ్‌. కంగ్రాచ్యులేషన్స్‌’ మనస్ఫూర్తిగా అంది గాయత్రి.

కూరగాయలు తరుగుతూ మొబైల్‌లో మాట్లాడుతున్న తల్లినే పరీక్షగా చూస్తోంది గమన కారప్పూస ఒక్కో పలుకూ నోట్లో వేసుకుంటూ.

నాన్నలాగే అమ్మ కూడా నన్ను వద్దనుకుంటే…? ఈ మధ్య తరచూ పొడుచుకొచ్చే ప్రశ్న ఊహ మాత్రంగా ఓ క్షణం కదిలి మాయమైంది. ఏ చుక్కలూ లేని ఒంటరి ఆకాశంలా… రాలిపోయిన పువ్వులా… ఏ ఆర్ఫనేజ్‌లోనో, రోడ్డుపై అడుక్కుంటూనో… ఛ…ఛా… ఇలా ఆలోచించకూడదు. అమ్మ ఎంత త్యాగం చేసింది. నా బతుకులో రాగాలు పలికించడం కోసం కరిగిపోయే కాలంలో తానూ కరిగిపోతూనే ఉంది. నేనే లోకంగా బతుకుతోంది. అమ్మ బాధ్యతలు, నాన్న బాధ్యతలతో పాటు ఇద్దరి ప్రేమ, ఆప్యాయత అన్నీ కలిపి అందిస్తోంది. ఆ మాటే అంటే ఒప్పుకోదు అమ్మ.

ఎన్ని కష్టాలు, ఎన్ని ఇబ్బందులు, సమస్యలు సవాళ్ళు ఎదురైనా చిరునవ్వుతో ఎదుర్కొంటోంది. ఆమె డీలా పడిపోవడం, ఏడుస్తూ కూర్చోవడం, ఇతరులపై ఆధారపడడం ఎప్పుడూ చూడలేదు. అమ్మే నాకు నాన్న. నాకు మంచి స్నేహితురాలు కూడా అమ్మే… ఆ మాటే అమ్మతో అంటే నువ్వేరా నా చిట్టితల్లీ నా ఆప్తమిత్రురాలివి అంటుంది. నాలుగైదేళ్ళుగా ఇద్దరి మధ్యా అన్ని విషయాలూ పంచుకోవడం, చర్చించుకోవడం మరింత పెరిగింది. ఇక పాస్‌పోర్ట్‌ సమస్య వచ్చిన దగ్గరినుండీ మరీ ఎక్కువయింది అని తలపోస్తున్న గమన తల్లివైపు ఆరాధనాపూర్వకంగా చూసింది. తల్లి అవతలివారితో మాట్లాడే మాటలు కొన్ని చెవిలో పడుతున్నాయి.

సింగిల్‌ పేరెంట్‌ ఛైల్డ్‌గా పిల్లలు ఎన్ని సమస్యలు ఎదుర్కోవాల్సి ఉంటుందో తనకు అనుభవమేగా. ఆవిడ తన భర్త వద్దనుకుంది. అతనూ వద్దనుకున్నాడు. కానీ ఆ బిడ్డకి తండ్రి ప్రేమ, పేరు రెండూ కావాలనుకుంటే…? గమనలో సందేహం.

తన విషయం అలా కాదే. అమ్మ తన భర్తను వద్దనుకోలేదు. కావాలని వదులుకోనూలేదు. ఆడపిల్ల పుట్టిందన్న ఏకైక కారణంతో అతనే తప్పుకున్నాడు. ఎంత వివక్ష? ఆనాటినుండీ ఈనాటివరకూ ఏనాడన్నా ఇటు తొంగి చూశాడా… లేదే… చచ్చామో బతికామో కూడా అతనికి తెలియదు. ఇదే నగరంలో మంచి స్థాయి ఉద్యోగి అని మాత్రమే తనకి తెలుసు. లీగల్‌గా వెళ్తే మీ అమ్మకి, నీకు ఎంతో కొంత ఇవ్వకపోడు మీ నాన్న… నిజానికతడు మంచివాడే, ఎవరికైనా ప్రాణభీతి

ఉంటుంది కదా… అందుకే మిమ్మల్ని వద్దనుకున్నాడు. మీ అమ్మకి ఇంత కష్టపడే పని ఉండదు అంటూ అమ్మకి నచ్చచెప్పమని ఫోన్‌ చేసినప్పుడల్లా నాతో నస పెడుతుంది అమ్మమ్మ. అతన్ని మీ నాన్న అని అమ్మమ్మే కాదు ఎవరన్నా నాకు ఒళ్ళు మండిపోతుంది.

నేను అమ్మని గౌరవిస్తాను. వద్దని పోయిన వాడి సొమ్ము తానొద్దనుకుంది అమ్మ. అదే నా మాట అని చెప్తే ఇదెక్కడి పిచ్చి మాలోకం అని గోలపెడుతుంది అమ్మమ్మ.

ఎక్కడో పెళ్ళిలో చూసి అమ్మ కుటుంబ స్థాయి వేరైనా ఏరికోరి పెళ్ళి చేసుకుని డెలివరీకి పుట్టింటికి పంపకుండా తన దగ్గరే ఉంచుకున్నాడట అతను. ఊళ్ళో వైద్య సదుపాయాలు అంతంత మాత్రమేనని అమ్మమ్మ, తాతయ్యని తన దగ్గరికే పిలిపించుకున్నాడట. అంతా అమ్మపై ప్రేమ, పుట్టబోయే బిడ్డపై అప్పుడే ఎంత మమకారమో అనుకున్నారట. అమ్మ అదృష్టానికి పొంగిపోయారట. కానీ.. ఏం జరిగింది? నేను పుట్టిన ఘడియలు బాగోలేదని, నన్ను చూడొద్దని అతనికి వాళ్ళమ్మ చెప్పిందట. నా జాతకం జ్యోతిష్కుడి దగ్గర చూపించిందట. గడ్డం దగ్గర రూపాయి బిళ్ళంత నల్లటి మచ్చతో పుట్టిన బిడ్డ తండ్రికి ప్రాణగండమని జ్యోతిష్కుడు చెప్పాడట. హాస్పిటల్‌ బిల్లు కట్టాడు కానీ మా మొహమే చూడలేదట. అమ్మ పరిస్థితికి తాత భోరున ఏడ్చి ఊరికి వచ్చేయమంటే అమ్మ వెళ్ళలేదట. అతను మనసు మార్చుకుని వస్తాడన్న ఆశతో కొంతకాలం ఎదురు చూసింది అమ్మ. ఆ ఆశతోనే బతికింది.

అమ్మ కూడా తాతయ్య వాళ్ళతో వెళ్ళి ఉండాల్సింది కదా అని చాలాసార్లు అడిగింది తను. అప్పుడు రాని సమాధానం ఇప్పుడు వచ్చింది ఆమె సంభాషణ ద్వారా. అమ్మని ఇంటికి తమతో తీసుకువెళ్తే ఆ తర్వాత ఇద్దరు ఆడపిల్లల పెళ్ళిళ్ళ భారం నెత్తిపై ఉంది. దానికితోడు ఈ తల్లీకూతుళ్ళను తీసుకువెళ్తే ఇంకా పెరిగే ఇబ్బందుల గురించి అమ్మమ్మ, తాతయ్య మాటలు విన్న అమ్మ తన ఆత్మగౌరవాన్ని కాపాడుకుంటూ తన బతుకు తాను బతికింది.

అందరి సానుభూతి భరించడం కష్టం అనుకున్న అమ్మ ఊళ్ళోని సామాజిక పరిస్థితుల్లో ఇమడలేననుకుంది. ఒంటరిగా బతకడం అలవాటు చేసుకుంది. గుప్పెడు మనసులో చప్పుడు లేకుండా ఆలోచనలు, అనుభూతులు దాచిపెట్టుకుంది. సరదాగా నేర్చుకున్న యోగ, కూచిపూడి నాట్యం వృత్తిగా మార్చుకుంది. తన కాళ్ళపై తాను నిలదొక్కుకుంది. కానీ మానసికంగా, శారీరకంగా ఎంత నలిగిపోయింది. ఆరోగ్యపరంగా ఎన్నో ఇబ్బందులు ఎదుర్కొంది. తన బిడ్డకు తను తప్ప నా అన్న

వాళ్ళు లేరు. తాను మామూలుగా ఉండాలి, తన బాధలేవీ తెలియకుండా పెంచాలి అనుకునేది. ఏ లోటూ రానివ్వకూడదని కష్టపడేది. నాకు తెలిసిన దగ్గరనుండీ గమనిస్తూనే ఉన్నా… అమ్మకి సామాజిక జీవనం, పెళ్ళిళ్ళు, పేరంటాలు దాదాపు లేనట్లే. ఎటు వెళ్ళాలన్నా ఆర్థిక సమస్యలకు తోడు సవాలక్ష ప్రశ్నలకు జవాబులు చెప్పలేనితనం అని అమ్మతో సాన్నిహిత్యం పెరుగుతున్న కొద్దీ అర్థమవుతోందని మదిలోనే తలపోసింది గమన. ఆమె ఆలోచనలను భంగపరుస్తూ…

‘జాతి భద్రత కోసం పాస్‌పోర్ట్‌లో తండ్రి పేరు అవసరమంటాడా పోలీసాఫీసర్‌.. హు.. తండ్రి పేరుకీ, దేశ భద్రతకీ సంబంధం ఉందా…?’ తల్లి అంటున్న మాటలు చెవినపడ్డాయి.

ఆడపిల్ల పుట్టుకకు కారణమైన తండ్రి ఆమెను వదిలించుకుంటే… దేశాన్ని రక్షించాల్సిన పోలీస్‌ తండ్రి పేరుతోనే దేశ భద్రత అంటున్నారు. అసలు వీళ్ళ మెదడులో ఏముంది? పెండముద్దా… కనీస జ్ఞానం లేకుండా మాట్లాడతారు. తాము ఏమి చేసినా మాట్లాడినా చెల్లిపోతుందనుకుంటారా… చెలరేగుతున్న అనేకానేక ప్రశ్నలను అదుపుచేస్తూ గమన చెవిలో తల్లి మాటలు.

‘అప్పుడు తెలియక అతన్ని రోడ్డుకీడ్చలేదు. అతను లేకుండా నా బిడ్డను నేను పెంచుకుంటాననే మొండి పట్టుదల. మా అమ్మానాన్నలకు నేనూ, నా బిడ్డా భారం కాకూడదనే భావన తప్ప ఏమీ తెలియదానాడు. సమాజం నుండీ వచ్చే సవాళ్ళ గురించీ ఆలోచించలేదు. నన్నూ, నా బిడ్డనీ వద్దనుకున్నాడని అర్థమయినప్పుడు గుండెలవిసేలా ఏడ్చాను. పల్లెటూరు నుండి వచ్చిన అమాయకత్వం ఆనాటిది. అదే ఇప్పుడయితే ఏ విధంగా ఉండేదాన్నో…’

‘మనసులో ఎంత బాధ ఉన్నప్పటికీ మొగుడు వదిలేసిన కూతుర్ని తమతో తీసుకుపోయి దగ్గర ఉంచుకోవడానికి అమ్మా, నాన్నలు కూడా ఎంత ఇబ్బంది పడుతున్నారో అర్థమయిన తర్వాత, ఈ జీవితం నాది… నా వల్ల ఎవరికీ ఇబ్బంది కలగకుండా నేను నేనుగా బతకడానికి నన్ను నేను సన్నద్ధం చేసుకున్నాను. సమూహంలోంచి నాలోకి నేను ఒదిగిపోయి బతికాను. సమాజం మనం ఎలా ఉండాలో చెప్తుంది కానీ… మనం ఎలా ఉంటే అలా స్వీకరించదు ఎందుకో…’ మనసు మడతలను విప్పుతూ స్టవ్‌ వెలిగించి గిన్నెపెట్టి నూనె పోస్తున్న గాయత్రి.

ముక్కూ మొహం తెలియని వాళ్ళిద్దరూ చిరకాల మిత్రుల్లాగా మాట్లాడుకోవడం చూస్తే గమనకి ఆశ్చర్యంగా ఉంది. తన స్టూడెంట్స్‌ తాలూకు పేరెంట్స్‌ వచ్చినా చాలా తక్కువగా, అవసరానికి మించి ఒక్క మాట కూడా మాట్లాడని అమ్మకు ఈ రోజు మొదటిసారి మనిషినైనా చూడకుండా పెదాల మధ్యన దాచిన మౌనాన్ని ఛేదించుకుని మాటలు పరవళ్ళు తొక్కుతున్నాయి.

ఆమె మనసు లోతుల్లో దాచిన విషయాల్ని పరుస్తోంది. నా పాస్‌పోర్ట్‌ సమస్య మొదలయినప్పటి నుండీ అమ్మలో చాలా మార్పు. తానెన్నడూ ఊహించని మార్పు.

ఆ నడకలో, మాటలో, చేతల్లో ధీరత్వం… ఆత్మవిశ్వాసం ప్రస్ఫుటంగా కనిపిస్తున్నాయి. మళ్ళీ అమ్మ సమూహంలోకి, నిశ్శబ్దపు కౌగిలిలోంచి బయటికి… చీకటి చిక్కుముడుల దారులు విప్పుకుంటూ… కాలం గీసిన చిత్రం ఎంత విచిత్రం… తల్లి గురించే ఆలోచిస్తూ గమన.

తననే తదేకంగా చూస్తున్న గమనను గమనిస్తూనే ఉంది గాయత్రి. తరిగిన కూరగాయలు పొయ్యిమీద వేసి, చపాతీ పిండి కలుపుతూ మాట్లాడుతూనే ఉంది.

‘తండ్రి ఎవరో తల్లి చెప్తేనే బిడ్డకు తెలిసేది. కానీ తల్లిని బిడ్డకి ఎవరూ పరిచయం చేయనవసరంలేదే. హాస్పిటల్‌ వారు బిడ్డ పుట్టగానే ఇచ్చే సర్టిఫికెట్‌లోనూ తాను బిడ్డను కన్నట్లు ఇచ్చారు కదా… అతను కనలేదు, పెంచలేదు. కనీసం మొహం చూడలేదు. అలాంటప్పుడు తల్లి పేరు తప్పనిసరి కావాలి కానీ తండ్రి పేరు కాదుకదా… తల్లి పేరు పెట్టుకోవడం నా జన్మ హక్కు. నా పుట్టుకకు కారకుడయ్యాడేమో కానీ నేను నా తండ్రి అని చెప్పుకునే అర్హత అతనికి లేదు.

కూతురుగా నన్ను ఎప్పుడో వదిలేసిన ఆ తండ్రి పేరు ఉంచుకోవాలా వద్దా అని నిర్ణయించుకోవలసింది నేను కానీ వాళ్ళు కాదు. ఏంటో ఈ సమాజంలో మనకోసం మనం ఏర్పరచుకున్న చట్టాలు మనం మార్చుకోలేమా? మారుతున్న పరిస్థితులకు అనుగుణంగా చట్టాల్లో మార్పు తేలేరా..? అంటూ నా కూతురు వేసిన ప్రశ్నలే నాలో కొత్త చైతన్యాన్ని రగిలించాయి.

నా చిట్టితల్లి ఇప్పుడు ఎంత పెద్దదైపోయిందో… ఎంత బాగా ఆలోచిస్తోందో…

నాకెప్పుడూ కనీసం అలాంటి ఆలోచన కూడా రాలేదెందుకు? నిండా 15 ఏళ్ళు లేని దీనికి ఎంత చక్కని విశ్లేషణ? అని దాని మాట వింటూ ఆశ్చర్యపోతూనే ఉంటాను. పుస్తకాల పురుగులా ఎప్పుడూ చదువుతూ ఉంటుందిగా… అందుకే అంత మెచ్యూర్డ్‌గా ఆలోచిస్తుందేమో అనిపిస్తుంది’ కూతురి గురించి గర్వంతో ఉప్పొంగిన స్వరంతో అంది గాయత్రి.

‘నిజమేనండీ. ఎప్పుడైనా ఎక్కడైనా తల్లి పేరు తప్పనిసరి కావాలి కానీ తండ్రి పేరు కాకూడదు కదా… అద్భుతంగా చెప్పింది మీ అమ్మాయి. ఏం చదువుతోంది’ అవతలినుండి మాలతీమాధుర్‌ ప్రశ్న.

అదేమీ వినిపించుకోని గాయత్రి ‘ఒకప్పుడెప్పుడో పిల్లల్ని తల్లి పేరుతోనే గుర్తుపట్టేవారని చరిత్రలో చిన్నప్పుడు చదివిన గుర్తు’ జ్ఞాపకాల జాడల్లోకి వెళ్లబోతున్న గాయత్రి మాటల మధ్యలోనే అందుకున్న మాలతీ నవ్వుతూ…

‘గౌతమీపుత్ర శాతకర్ణి…’

‘హా..హ్హ..’

‘ఆ కాలంలోలాగా తల్లిపేరుతోనే గుర్తింపు కావాలని నేను కోరుకోవడం లేదు.  కానీ తండ్రి పేరు లేని కారణంగా నా కూతురు పాస్‌పోర్ట్‌ పొందే హక్కుని కోల్పోవడమే ముల్లులా గుచ్చుకుంటోంది. ఒంటరిగా ఎన్ని ఆటుపోట్లు ఎదుర్కొన్నా కలగని దుఃఖం ఇప్పుడు గుండెనిండా…

తండ్రి పేరు రాయలేదని పోలీసు క్లియరెన్స్‌ ఇవ్వరట…

ఆ బిడ్డ పుట్టుకకు ఎవడో ఒకడు కారణమై ఉంటాడుగా, వాడి పేరు రాస్తే పోతుందనీ… ఏదో ఒక పేరు రాస్తే పోలా… అనీ ఉచిత సలహాలు.

అలా ఎందుకు రాసుకోవాలి? నా జీవితంలో లేనివాడి లేనిపోని బరువుని నేను మోయలేను అంటూ నా కూతురు నుండి ఛేదించుకు వచ్చే ప్రశ్నలు.

అక్కడికీ పోలీస్‌ ఆఫీసర్‌ని, పాస్‌పోర్ట్‌ అధికారినీ కలిసి నా పరిస్థితిని వివరించా. ఆర్థికంగా, సామాజికంగా, మానసికంగా ఎన్ని ఇబ్బందులు, సమస్యలు వచ్చినప్పటికీ కూతురిని నేనెలా పెంచుకొచ్చిందీ తెలుపుతూ అఫిడవిట్‌ సబ్మిట్‌ చేశాను. ప్రత్యేక పరిస్థితుల్లో ఉన్న నా బిడ్డని గౌరవించకపోయినా తండ్రి పేరు కోసం వత్తిడి తేవద్దని ప్రాధేయపడ్డాను.

అది తెలిసిన నా కూతురికి చాలా కష్టం కలిగించింది. నాకు పాస్‌పోర్ట్‌ రాకపోయినా ఫర్వాలేదు. నువ్వు మాత్రం ఎవ్వరినీ ప్రాధేయపడొద్దని గట్టిగా చెప్పింది.

పాస్‌పోర్ట్‌ పొందడం నా జన్మహక్కు. ఎన్నాళ్ళీ హింస ఉండేది? ఆకు రాల్చిన చెట్టు చిగురించకపోదు. అట్లాగే మన జీవితాలూ… ఈ రోజు కాకపోతే రేపు. రేపు కాకపోతే మరోరోజు…

ఇవ్వకుండా ఎక్కడికి పోతారు. ఆ రోజు వస్తుంది. న్యాయబద్ధంగా ఎందుకు ఇవ్వరో మనమూ చూద్దాం. మార్గాలు దొరక్కపోవు. ఈసారి కాకపోతే మరోసారి నాకు అవకాశాలు రాకపోవు. మనం ఎవ్వరినీ ప్రాధేయపడాల్సిన అవసరం లేదంటుంది. నేను ఇబ్బంది పడిపోతున్నానని అది దాని అవకాశాలు వదులుకోవడానికి సిద్ధమైపోయింది…’ అంది గాయత్రి తనలో మూటకట్టుకున్న బరువును తేలికపరచుకుంటూ.

పిల్లల్ని దత్తత తీసుకుంటే… Iహఖీ పద్దతిలో పిల్లల్ని కంటే… వాళ్ళకి తండ్రి ఎవరని చెప్తారో… మన చట్టాలకు కళ్ళు చెవులే కానీ బుర్ర ఉండదా? ప్రతి పౌరుని హక్కుని గౌరవించాల్సిన పనిలేదా? సింగిల్‌ పేరెంట్‌గా ఉన్న తండ్రిని అడగాలి తల్లి ఎవరని? ఇడియట్స్‌… అన్ని చోట్లా తండ్రి పేరు లేదా భర్త పేరు… మరి భర్తని భార్య పేరు అడగరెందుకో…? పాస్‌పోర్ట్‌ కోసమే కాదు ఎక్కడైనా ఎప్పుడైనా ముందు ఉండాల్సింది అమ్మ పేరు… గమన ఆలోచనలకు అప్పుడప్పుడూ అడ్డుకట్ట వేస్తూ తల్లి మాటలు చెవిలో పడుతున్నాయి.

పాస్‌పోర్ట్‌లో సింగిల్‌ పేరెంట్‌ పేరు ఉన్నా సరిపోయేలాగా మార్పులు తేవాల్సిన అవసరం గురించి తన దగ్గర డాన్స్‌ నేర్చుకునే అమ్మాయి తల్లి సలహా మేరకు ఛేంజ్‌.ఆర్గ్‌ లో పిటిషన్‌ వేసింది. అందుకు సహాయం కోరుతూ ప్రధాన మంత్రితో పాటు, స్త్రీ శిశు సంక్షేమ శాఖ మంత్రి, హోం వ్యవహారాల శాఖ  మంత్రి, విదేశాంగ శాఖ మంత్రులకు అర్జీ పెట్టుకుంది.

మూడో రోజుకు స్త్రీ శిశు సంక్షేమ శాఖ మంత్రి నుండి మెయిల్‌ వచ్చింది… అర్జీని సపోర్ట్‌ చేస్తూ.

చీకటి రెక్కలు విరుస్తూ వెలుతురు మెట్లు ఎక్కుతున్న అమ్మది సాహసవంతమైన జీవితం. ఈ తల్లికి బిడ్డనయినందుకు గర్వంగా ఫీలయింది గమన.

ఆ వెంటనే గమన కళ్ళముందు తన మిత్రురాలు స్వాతి వాళ్ళమ్మ మెదిలింది. ఆమెను స్వాతితో సహా వాళ్ళింట్లో అందరూ కరివేపాకులా తీసిపడేస్తారు. పెదవి విప్పని దుఃఖాన్ని మోస్తూ ఏ క్షణమైనా వర్షించే మేఘాన్ని తలపుకు తెస్తుందావిడ. మళ్ళీ ఆమె లేకుండా వాళ్ళకి ఒక్క క్షణం గడవదు. అమ్మని దేవతతో పోలుస్తుంటారు కదా. మరి ఆ అమ్మకి విలువేమీ ఇవ్వరు ఎందుకో? అసలేమీ అర్థం కాదు అనుకుంటూ లేచి టీవీపై ఉన్న రిమోట్‌ అందుకుంది గమన.
స్క్రోల్‌ అవుతున్న వార్తలు చూసి ‘అమ్మా… ఇటు చూడు’ సంతోషంగా అరిచింది గమన.

ఏమిటన్నట్లుగా ఫోన్‌ మాట్లాడుతూనే చేస్తున్న పనిని ఆపి టీవీకేసి దృష్టి సారించింది గాయత్రి.

ఒంటరి తల్లి ఆవేదనతో పాస్‌పోర్ట్‌ నిబంధనల్లో మార్పులు. ఇకనుండి తల్లిదండ్రుల పేర్లలో ఎవరో ఒకరి పేరు రాసినా సరిపోతుంది… న్యూస్‌ కొనసాగుతోంది.

కరిమబ్బును సవాలు చేసే ఈ నక్షత్రం ఒంటరి కాదు. ఎన్నో నక్షత్రాలు ఆమె చుట్టూ ఓ గేలక్సీలా… చంద్రకాంతుల మెరుపులతో కాంతులీనుతున్న అమ్మ మొహంలోకి తదేకంగా చూస్తూ ఆమె నుండి స్ఫూర్తి పొందుతూ, ఆరాధనాపూర్వకంగా చూస్తోంది గమన.