ఓ బూర్జువా సమాజం నిర్మించే చట్టాలతో నేరాలను ఏ మేరకు కట్టడి చేయగలం? ఈ సమాజానికి ఇంకో అదనపు కోర కూడా ఉంది. అది పితృస్వామ్యం. పురుషుల ఆధీనంలో నడిచే వ్యవస్థ స్త్రీల సహజ హక్కులను కాపాడగలదా? మగాడు కేంద్రంగా తయారు చేయబడిన ఏ చట్టమూ సరిగా పనిచేయదు. వరకట్న నిషేధ చట్టం దీనికో ఉదాహరణ. ఎందుకంటే రాజకీయాలు, రాజ్యాంగ యంత్రం, పోలీసు, న్యాయ వ్యవస్థ… అన్నీ పితృస్వామిక ప్రభావంలో పని చేసేవే. కాబట్టి మహిళపై జరిగే అత్యాచారాలను ఆపడంలో వీటి పని తీరు సరిగా ఉండదు. నేరస్తుడికి శిక్ష పడుతుందో లేదో తెలియదు. కానీ ఈ కేసు నడిచే విధానం మాత్రం ఆమెను మానసికంగా కుంగదీస్తుంది.
మహిళలపై జరిగే గృహహింసకు సంబంధించి నేరాలు, హత్యలు, లైంగిక హింస దానికి పరాకాష్ట రూపమైన అత్యాచారం కంటే పెద్ద నేరాలు కాదు. మహిళకు పితృస్వామ్యం ఇచ్చే స్టేటస్‌ దృష్ట్యా చూసుకున్నా ప్రాకృతిక సూత్రాలను పాటిస్తూ సహజంగా ఆమె వ్యక్తి స్వేచ్ఛను గౌరవిస్తూ ఆమె సమాన హోదాను గౌరవించడం అనేది (ఈ వ్యవస్థ డిఎన్‌ఎలో లేదు) సాధ్యపడదు. ఇక్కడ కీలకమైనదేంటంటే కొద్దో గొప్పో మహిళలకు దొరికే న్యాయం కూడా వృత్తిలో భాగంగా దొరికేవే. కానీ సమానత్వ సూత్రాలపై ఆధారపడి కాదు. పోలీసులు, లాయర్లు, కోర్టులు…ఇందులో మళ్ళీ మగ జడ్జీలు, ఆశ్చర్యకరంగా మహిళా హక్కులకై పోరాడే ఎన్జీవోలు కూడా తమ తమ వృత్తి ధర్మం (?)లో భాగంగానే న్యాయాన్యాయాలను పరిగణిస్తారు. దీనివల్ల బాధితులు పాక్షిక న్యాయమే పొందగలరు. అది మార్జినలైజ్డ్‌, లెస్‌ ప్రివిలైజ్డ్‌ క్లాసెస్‌ విషయంలో ఈ న్యాయ వ్యవస్థ ఏర్పాటు చేసుకున్న పద్ధతుల పరిధి నుంచి చూసినా న్యాయం దొరకడం అసాధ్యం. అన్నింటికీ మించి న్యాయ వ్యవస్థలోని లోపాల వల్ల న్యాయం ఆలస్యం కావడం (ఈ మధ్యలో కేసు డీలా పడే అవకాశం కూడా ఉంది. చాలా కేసులు రాజీ బాట పట్టేది ఇందుకే) ఒకెత్తైయితే శిక్ష ఆ వ్యవస్థలో భాగమైన వారందరికీ పడదు. వ్యక్తికి మాత్రమే శిక్ష పరిమితమైపోతుంది. కాబట్టి ఈ దేశంలో న్యాయం మసిపూసిన మారేడుకాయగా మిగిలిపోయింది. న్యాయ పరిభాషలో చెబితే స్టేటస్‌ కొనసాగుతుంది. సర్దుకుపోయే గుణం ఇక్కడ ఎక్కువ చెలామణిలో ఉంటుంది. కాబట్టే బూర్జువా వ్యవస్థలో న్యాయాన్యాయాల జోలికిపోతే చేతులు కాలతాయి.
సహజ న్యాయ సూత్రాలంటే ఏమిటి? అవి వ్యవస్థ ఆలోచనా విధానం నుంచి ఉద్భవించేవి, దృక్పథం నుండి వచ్చేవి. మధ్య యుగాల్లో కంటికి కన్ను, పంటికి పన్ను అనేది సహజ న్యాయ సూత్రం. రాజు తలచుకుంటే దెబ్బలకు కొదవ అనేది భూస్వామ్య సహజ న్యాయ సూత్రం. మన బూర్జువా సమాజానికి కూడా సహజ న్యాయ సూత్రాలుంటాయి. అవి సహజ బూర్జువా న్యాయ సూత్రాలే! కాకపోతే దీనికొక పద్ధతి వంటివి ఉన్నాయి. వీటిలో సాంకేతికతకు ఎక్కువ ప్రాధాన్యత ఉంటుంది. వీటికి అపారమైన పరిమితులుంటాయి. ఆర్థిక, సామాజిక హోదాను బట్టి అవి అమలవుతాయి. వీటిలో ఉన్న లొసుగుల వల్ల, లోపాయకారి అగ్రిమెంట్ల వల్ల ఇవి సులువుగా మానిప్యులేట్‌ కాబడతాయి. డబ్బున్న వారికి ఒకరకంగా, పేదవారికి మరో రకంగా న్యాయం బట్వాడా జరుగుతుంది. మళ్ళీ కుల మత భేషజాల గురించి చెప్పక్కర్లేదు. ఈ విషయంలో అధికారుల అధికారానికి హెచ్చు తగ్గులుంటాయి. జడ్జిమెంట్‌లు తారుమారవుతాయి. జడ్జీలు కూడా తారుమారవుతారు. కాంగ్రెస్‌ ఉన్నప్పుడు పులిలా గాండ్రించిన సుప్రీంకోర్టు మోడీ హయాంలో పిల్లిగా మారిపోయింది.
మన న్యాయ వ్యవస్థ గురించి, దాని పవిత్రత గురించిన సినిమాలు అనేకం వచ్చాయి. చట్టాలు సరిగ్గా పని చేయడం లేదని, శిక్షలు అమలు కావడం లేదని చూపి హీరో చేత హింసా న్యాయం జరిపించే సినిమాలు కోకొల్లలు. ఈ మధ్య కసబ్‌ గురించి వచ్చిన సినిమాల్లో ఇలాంటి కాల్చి పడేయక జైల్లో పెట్టి మేపడం ఏమిటి అనీ, ఆ మధ్య ఆదరాబాదరాగా దిశ చట్టం తెచ్చిన ప్రభుత్వం ఇంకా న్యాయకోవిదులతో చర్చల్లో ఉండగానే బూర్జువా న్యాయ సూత్రాలకు భిన్నంగా అసహజ మధ్యయుగాల కంటికి కన్ను, పంటికి పన్ను సూత్రాన్ని అమలుపరిచారు. ఇవీ హత్యలే. ఇలాంటి హత్యలకు ఎన్‌కౌంటర్‌ అని ముద్దు పేరు కూడా ఉంది. ఇలాంటి హత్యలలో పోలీసులకు గతంలో బూర్జువా సహజ న్యాయ సూత్రాల ప్రకారం శిక్షలు కూడా పడ్డాయి. ఇలా తాము రాసుకున్న చట్టాలనే తుంగలో తొక్కడం అనేది సర్వ సాధారణం ఈ వ్యవస్థకి. దిశకు న్యాయం జరిగిపోయిందని సభ్యసమాజమూ, ఆ యువతి కుటుంబమూ పోలీసులకు సన్మానం చేశారు. నిజానికి పోలీసులు తమ డ్యూటీని తప్పించుకోవడానికి ఇవి బాగా ఉపయోగపడతాయి. నిందితులు తప్పించుకోకుండా కేసును పకడ్బందీగా తయారు చేసి, నేరం జరిగిన మూలాల వరకూ వెళ్ళి, న్యాయస్థానం ముందుంచడం అనే ప్రక్రియకు పోలీసులు తిలోదకాలిచ్చేసి హాయిగా నిందితులను కాల్చేసి వెళ్ళిపోవడం సులభం కదా!
ఇలాంటి ఇంకో సంఘటన జరగకుండా చూసుకున్నప్పుడు దిశకు న్యాయం జరిగినట్లవుతుందని, కానీ నిందితులను కాల్చి చంపడం ద్వారా కాదనే జ్ఞానం జనంలోకి వెళ్ళాలి. అలా చేసే నైపుణ్యం ఈ వ్యవస్థ డీఎన్‌ఎలోనే లేదు. కసబ్‌ కేసు కానీ, ఆ మధ్య నిర్భయ కేసు విచారణ ద్వారా కానీ మన న్యాయ ప్రక్రియకి ఎంతో కొంత మానవీయత ఆపాదించబడింది. ఉరిశిక్ష పడడం ఆలస్యమైంది కానీ శిక్ష అమలు జరిగింది. ఇక్కడ శిక్ష అమలు కావడం ముఖ్యమా? అలాంటి సంఘటనలు పునరావృతం కాపోవడం ముఖ్యమా? ఒక అభివృద్ధి చెందిన సమాజం ఎప్పుడూ నేరాలు పునరావృతం కాకుండా చూడడంపైనే ధ్యాస పెట్టాలి. దానికి అవసరమైన సంస్థాగతమైన మార్పులను, సంస్కరణలను తీసుకురావాలి. ఆ నేరం జరగడానికి కారణమైన భిన్న పార్శ్వాలను పరిశీలించి దానికి తగిన మార్పులేవో తీసుకురావాలి. ఇక్కడ ఎవరికీ ఓపిక లేదు. నేరాలు మన మధ్యనే మనలాంటి వాళ్ళే చేస్తున్నారు. నిజానికి ఈ వ్యవస్థ అతి సామాన్యమైన మనుషులను ఎప్పుడో ఒకప్పుడు నేరస్తుడిగా మారుస్తుంది. అఖ్లాక్‌ హత్య జరిగినపుడు చాలా సామాన్యమైన హిందువులు కూడా పాల్గొన్నారు. దేవాలయ పూజారికి కూడా అందులో హస్తం ఉంది. కాశ్మీరులో దేవాలయంలో ముస్లిం చిన్నారిపై జరిగిన అత్యాచారంలో పాల్గొన్న వారెవరూ నేరచరిత కలిగిన వారు కాదు. కానీ అత్యంత ఘోరమైన నేరానికి పాల్పడడమే కాదు వారిని బీజేపీ దేశభక్తులుగా కీర్తిస్తోంది. లోపం ఎక్కడున్నట్లు? ఈ హత్య వెనుక ఎన్ని కోణాలున్నాయి? మత వివక్ష, ప్రాంత వివక్ష ఇందులో వ్యవస్థీకృతమైందనడానికి ఉదాహరణ అవునా? కాదా?
ఈ నేపథ్యంలోనే అత్యాచార కేసులను అర్థం చేసుకోవడానికి ప్రయత్నించాలి. మన దేశంలో అత్యాచార కేసులను ఎలా డీల్‌ చేస్తున్నారు? ఈ చట్టం రూపం, సారం ఏమిటి? ఈ చట్టంలో పొందుపరచిన అంశాలు అత్యాచారాలను అడ్డుకోవడానికి, పునరావృతం కాకపోవడానికి, నేరస్థుడిని శిక్షించడానికి ఉపయోగపడతాయా? దీనివల్ల అమాయకులేమన్నా శిక్షకు గురయ్యే అవకాశం ఉందా? వంటి ప్రశ్నలకు సమాధానం దొరికే అవకాశం ఉంది.
అత్యాచారాలకు వ్యతిరేకంగా దేశంలో ఇప్పటికే చాలా చట్టాలున్నాయి…. నిర్భయ, దిశ లాంటివి. రేపు ఇంకోచోట అత్యాచారం జరిగినప్పుడు ఇంకో అమ్మాయి పేరు మీద ఇంకో చట్టం సిద్ధం కావొచ్చు. చట్టాల అమలు బూర్జువా సమాజంలో ఓ ఎండమావి. వ్యవస్థలోని లోపాలను వ్యక్తిమీద రుద్ది చేతులు దులుపుకునేంత వరకూ అత్యాచారాలు తగ్గవు అని చెప్పడానికి పెరుగుతున్న కేసులే రుజువు.
(కొలిమి వెబ్‌ మ్యాగజైన్‌ నుండి)
