ఆధునిక ప్రపంచంలో, ప్రధానంగా 20వ శతాబ్ది మధ్య నుండి, యూరోపియన్‌ సామ్రాజ్యాలు అంతరించి, ప్రపంచమంతా జాతి రాజ్యాలు ఉద్భవించిన సందర్భంలో ‘పౌరసత్వం’ మనుషుల ఉనికికే భూమికగా మారిపోయింది. జాతి రాజ్యాలు భూభాగాన్ని మాత్రమే కాకుండా, మనుషుల్ని కూడా గాఢమైన సరిహద్దులతో విభజించుకున్నాయి. పౌరులు, వలసదారులు, అక్రమ వలసదారులు, శరణార్ధులు ఇలా మనుషుల్ని జాతి రాజ్య అస్తిత్వంతో పునర్నిర్వచించాయి. శతాబ్దం కిందటి సామ్రాజ్యాల్లో జాతి అస్తిత్వం లేకపోయినా, బ్రతకగలిగిన మానవులకి జాతి రాజ్యాల బయట మనగలిగే పరిస్థితులు ఇప్పుడు లేవు. భూమ్మీద పుట్టిన ఎవరైనా ఏ జాతి రాజ్య పౌరులూ కాకుంటే వారు చచ్చిన వారితో లెక్క.
ప్రతి జాతి రాజ్యం సాధారణంగా పుట్టుకతో పౌరసత్వం ఇస్తుంది. దాంతోపాటుగా వలసదారులకు, శరణార్ధులకు పౌరసత్వం ప్రసాదించడానికి రక్షణపరమైన, ఆర్థికపరమైన వెసులుబాటును బట్టి ప్రత్యేక నిబంధనలు పెట్టుకుంటుంది. అయితే, ఆయా ఇబ్బందుల పేరుతో ఎప్పుడయితే ప్రభుత్వాలు దేశ ప్రజల పౌరసత్వాన్ని పరీక్షించి, దాని భూమికపై వారిని వర్గీకరించి, పౌరులు కానివాళ్ళ హక్కులన్నీ తీసేసుకునే చట్టాలు చేస్తాయో అప్పుడు ప్రమాద ఘంటికలు మోగినట్లు భావించాలని, 20వ శతాబ్దపు చరిత్ర స్పష్టపరుస్తోంది. జర్మనీలో హిట్లర్‌ యూదులకి, రాజకీయ ప్రత్యర్థులని ‘దేశ ద్రోహులని’ ‘జాతి విద్రోహులని’ పేరుతో పౌరసత్వం ఊడగొట్టి చేసిన ఊచకోత దీని నేపథ్యం. ఆ సందర్భంలో ఉద్భవించిన అంతర్జాతీయ జాతి రాజ్య సమూహం, ఏ జాతి రాజ్యమయినా పౌరసత్వాన్ని వర్గ, జెండర్‌, కుల, మత, జాతి, రాజకీయ అభిప్రాయాల పరంగా ఇవ్వాలని పూనుకోవడాన్ని తీవ్రంగా గర్హించదగిన మానవ హక్కుల ఉల్లంఘనగా నిర్వచించింది.
స్వాతంత్య్రం వచ్చిన ఏడు దశాబ్దాల తర్వాత ఇప్పుడు మన దేశంలో ప్రభుత్వం కొత్తగా పౌరసత్వ చట్టాల సవరణలు తెచ్చి ముస్లింలకు వేరే దేశాలు ఉన్నాయి కాబట్టి ముస్లిమేతర శరణార్ధులకు మాత్రమే పౌరసత్వం ఇస్తామని చెప్పటం, అంతేకాక 130 కోట్ల ప్రజలందరి పౌరసత్వాన్ని సాక్ష్యాల ఆధారంగా పరీక్షించి అసలు సిసలయిన భారతీయ పౌరులను గుర్తిస్తామని, సరయిన పత్రాలు లేనివారిని అనుమానాస్పద పౌరులుగా పరిగణించి, వారి ప్రాథమిక మానవ హక్కులు- ఓటు హక్కు, ఆస్తి హక్కు మరియు ఇతర అన్ని హక్కులను పీకేసి, వారిని చట్ట పరిధి బయట ఉండే ప్రత్యేక క్యాంపుల్లో పెడతామని, వారిని ఇతర దేశాల నుండి దొంగతనంగా వచ్చిన చొరబాటుదారులుగా పరిగణిస్తామని, వీలయితే ఆయా దేశాలకు పంపిచేస్తామని, లేకుంటే సముద్రంలో పడేస్తామని చెప్పటం దేశమంతా భయాందోళనలు కలిగించి నిరసనలకు తెర తీయడంలో ఆశ్చర్యమేమీలేదు.
ఇక్కడ గమనించాల్సిందేమిటంటే, ఈ చట్ట సవరణ జరిగి దశాబ్ద కాలం పైగానే గడిచింది. 2003లోనే వాజ్‌పేయి ప్రభుత్వం పౌరసత్వ చట్టం (1955)లో సవరణలు తెచ్చి ప్రవాస భారతీయుల్ని, భారత సంతతి ప్రజలని గుర్తించి, కొన్ని హక్కులు కల్పించడమే కాకుండా, ప్రభుత్వం దేశంలో ఉండే అసలయిన పౌరులతో జాతీయ పౌరసత్వ జాబితాను తయారు చేయాలని, దాని కోసం ప్రత్యేకంగా ఒక జాతీయ జనాభా పట్టిక తయారు చేయాలని, దీనికి వివరాలు ఇవ్వకపోతే దాన్ని నేరంగా పరిగణించాలని నిబంధనలు ప్రవేశపెట్టింది. ఈ చట్టం క్రింద తహసీల్దార్‌ స్థాయి ఉద్యోగులెవరయినా అనుమానాస్పద పౌరులుగా పరిగణించే వెసులుబాటు ఉంది. కానీ ఏ భూమికపై అనుమానించాలో నిర్దేశకాలు లేవు. అలాగే, సంబంధం లేని ఎవరయినా సరే ఇతరుల పౌరసత్వంపై అనుమానం వ్యక్తం చేసే వెసులుబాటు ఉంది.
అనాలోచితంగానో, స్వలాభంగానో కాంగ్రెస్‌ ప్రభుత్వం 2010లో ఈ చట్టాన్ని అమల్లోకి తెచ్చి మొదటిసారి జాతీయ జనాభా పట్టికను తయారుచేసింది. 2015లో ఆ పట్టికను బిజెపి వచ్చిన తర్వాత అప్‌డేట్‌ చేశారు. మన తెలంగాణలో ముఖ్యమంత్రి కేసీఆర్‌ జరిపిన సకల జనుల సర్వే అదే. కానీ దాని తరువాత, జాతీయ పౌరసత్వ జాబితాను తయారు చెయ్యాలనే అడుగు కాంగ్రెస్‌ వెయ్యలేదు. బిజెపి కూడా మొదటి ఐదేళ్ళలో పెద్దగా చప్పుడు చెయ్యలేదు. కానీ, 2019లో తిరిగి ఎన్నికల్లో మరింత ఎక్కువ మెజారిటీతో గెలిచిన వెంటనే, ఆ అడుగు ముందుకేసి, జనాభా పట్టికతో ఆగకుండా, జాతీయ పౌరసత్వ జాబితా తయారు చేస్తామని గృహ మంత్రి, ప్రధాన మంత్రి పార్లమెంటులోనూ, బయటా పదే పదే ప్రకటనలు చేశారు. దీనికోసమే 2019లో జాతీయ జనాభా పట్టికను మళ్ళీ అప్‌డేట్‌ చేస్తున్నామని ప్రకటించి, దాని కోసం ఒక రూ.4000 కోట్లు కూడా కేటాయించేశారు.
ఈ జాతీయ జనాభా పట్టికకూ, ప్రతి పదేళ్ళలో జరిగే జనాభా లెక్కలతో సంబంధం లేదు. అవి వేరుగా జరుగుతాయి. జనాభా లెక్కలకు స్వచ్ఛందంగా వివరాలు ఇవ్వొచ్చు. కానీ జనాభా పట్టికకు అందరూ వివరాలు ఇవ్వడం తప్పనిసరి. అంతేకాక, దీని ప్రధాన
ఉద్దేశ్యం జాతీయ పౌరసత్వ జాబితాకు మూల వనరుని, భూమికను ఏర్పరచడం. అంటే అనుమానాస్పద పౌరుల్ని గుర్తించి, వేరు చేసి, వారి హక్కులు తీసెయ్యడం.
అస్సాంలో అనుభవం
దీనికి ప్రధాన స్ఫూర్తి అస్సాంలో 1980లలో వలసదారులకి వ్యతిరేకంగా వచ్చిన ఉద్యమం. అప్పటి తూర్పు పాకిస్థాన్‌, తర్వాత బంగ్లాదేశ్‌ నుండి వచ్చిన శరణార్ధుల వల్ల అస్సామీయుల భాష, సంస్కృతి దెబ్బ తింటున్నాయి కాబట్టి, 1971 తరువాత వచ్చిన వారందరినీ ఏరేసి తిరిగి బంగ్లాదేశ్‌ పంపించడం కానీ, దేశంలో వేరే చోటికి పంపించాలని ఈ ఉద్యమం కోరింది. ఉద్రిక్తత, హింసతో కూడిన
ఉద్యమాన్ని శాంతింపచేయడానికి కేంద్ర ప్రభుత్వం అస్సాంలో జాతీయ పౌరుల జాబితా చేయడానికి 1985లో అస్సాం ఒప్పందం కింద ఒప్పుకుంది. దీని పర్యవసానాలు అర్థమయ్యో ఏమో కానీ కాంగ్రెస్‌ ప్రభుత్వం దాన్ని అమలు చేయకుండా పక్కన పెడితే, ఆలోచించకుండా దూసుకుపోయే బీజేపీ 2014 నుండి దాన్ని అమలు చేసి జాబితా తయారీ ఎలా జరగబోతోందో భారత ప్రజలందరికీ తెలియజేసింది.
ఐదు సంవత్సరాల పాటు 50,000 మంది ఉద్యోగులు (వారిలో కాంట్రాక్ట్‌ ఉద్యోగులు అనేకం) రూ.1,500 కోట్ల ప్రభుత్వ ఖర్చు, రూ.7,500 కోట్ల ప్రజల ధనం ఖర్చు చేసిన తర్వాత, 4 కోట్ల ప్రజలలో 40 లక్షల మందిని పౌరులు కాదని ఈ ప్రక్రియలో తేల్చారు. దానికోసం నియమితులయిన కాంట్రాక్టు ఉద్యోగులకి ఇంతమంది అనుమానాస్పద పౌరులని గుర్తించాలనే లక్ష్యాలు ఇచ్చారు. ఆ నాలుగు కోట్ల మంది ప్రజలందరూ లైన్లలో నిల్చుని తమ తమ పత్రాలను సమర్పించుకున్నారు. పేద వాళ్ళు పత్రాలకు డబ్బులిచ్చుకున్నారు. ఈ క్రమంలో అస్సాంలో పాత పత్రాలు తయారుచేసే వాళ్ళు, చేతి వ్రాతగాళ్ళ కుటీర పరిశ్రమ బాగా అభివృద్ధి చెందింది. ఏతా వాతా స్థానిక క్లర్కులు కూడా వీలైనంత దండుకున్నారని పేపర్లు రాశాయి.
ముసాయిదా జాబితాలో లేని 40 లక్షల మందికి ఇంకో మూడు నెలల్లో తమ పౌరసత్వ నిరూపణ అప్పీల్‌ వేసుకోవడానికి 200 ట్రిబ్యునల్స్‌ని అప్పాయింట్‌ చేసి, సహాయార్ధం చిన్నస్థాయి ఉద్యోగులను, అప్పుడే న్యాయవిద్య పూర్తి చేసిన కొత్త లాయర్లనూ నియమించారు. వందల కిలోమీటర్ల దూరంలో ఉన్న ట్రిబ్యునళ్ళకి నిరుపేదలు ఉన్నవన్నీ అమ్ముకుని తిరిగారు. కొన్ని సంస్థలు, వ్యక్తులూ పనిగట్టుకుని కొంతమంది పౌరులు కాదని ఫిర్యాదులు చేశారు. న్యాయం, చట్టం వచ్చీ రాని ట్రిబ్యునళ్ళు తమకర్థమయిన రీతిలో తీర్పులిచ్చి 19 లక్షల మందిని పౌరులు కాదని తేల్చాయి. అలా అస్సాంలో జాతీయ పౌరసత్వ జాబితా తయారయింది. జాబితా ప్రకారం కొంతమంది భర్తలు పౌరులయినా, భార్యలు కారు. కొడుకులు పౌరులు, తండ్రులు కారు. సైన్యంలో పెద్ద స్థాయి అధికారులు కూడా పౌరులు కారు, అస్సాం మాజీ మహిళా ముఖ్యమంత్రి కూడా ఈ జాబితాలో చేరలేకపోయారు.
మరి వీళ్ళేం చేయాలి? సుప్రీంకోర్టు కెళ్ళవచ్చని చట్టం, ప్రభుత్వం నొక్కి చెబుతోంది. సుప్రీంకోర్టు దాకా వెళ్ళే వనరులు ఎంతమందికుంటాయనే ప్రశ్నకి సమాధానం లేదు. అంతేకాదు, ఈ లోపల ఇన్ని లక్షల మందిని ఏం చేయాలి? కేంద్ర, రాష్ట్ర ప్రభుత్వాల దగ్గర దానికి సమాధానం లేదు. ముస్లిమేతరులకు పౌరసత్వ సవరణ చట్టం (2019) క్రింద బంగ్లాదేశ్‌ నుండి వచ్చిన అక్రమ వలసదారులుగా పరిగణించి పౌరసత్వం ఇవ్వాలని అందుకే తెచ్చామని అస్సాంలో పాలక పార్టీ నాయకులు ప్రకటించేశారు. కానీ ‘మా వాళ్ళు అసలు భారతదేశంలో లేరని, ఉంటే గింటే 1000 మంది మాత్రమే ఉన్నారని’ బంగ్లాదేశ్‌ ప్రకటించేసింది. ఈ గోలంతా భారత దేశం అంతర్గత విషయమని ఈ పౌరసత్వ జాబితాలో లేని వాళ్ళు బంగ్లాదేశ్‌ పౌరులని నిరూపిస్తే వెనక్కి తీసుకుంటామని కూడా చెప్పింది.
ఈ క్రమంలో భారత ప్రభుత్వం వీళ్ళని విదేశీయుల చట్టం క్రింద విదేశీయులుగా ప్రకటించి కొంతమందిని క్యాంపులకు తరలించింది. క్యాంపులో ఉంచినవారిలో అత్యధికులు పేదవారే. అన్ని తెగలు, సామాజిక వర్గాలు, మతాలకి చెందిన వారున్నారు. 15 లక్షల మంది హిందువులయితే, మిగిలినవారు ముస్లింలు. కానీ 19 లక్షల మందిని, వారి కేసులు తేలేవరకు, బంధించి పెట్టాలంటే ఎన్ని జైళ్లు కావాలి? అస్సాంలో ఇప్పటికే కట్టిన బందిఖానాల్లో 3000 మంది మాత్రమే పడతారు. భారతదేశం మొత్తంలో ఉన్న జైళ్ళలో మూడు లక్షల మంది మాత్రమే పడతారు. మిగిలినవారిని ఏం చెయ్యబోతున్నారు? సమాధానం ఎవరి దగ్గరా లేదు.
ఇప్పుడు దేశమంతటా ఎన్‌ఆర్‌సి?
ఇప్పుడు జాతీయ పౌర జాబితా భారతదేశం మొత్తమ్మీద తయారుచేసి అక్రమ వలసదారులను ఏరి పారేస్తామని ప్రభుత్వం చెబుతోంది. ప్రపంచంలోనే నాలుగవ పెద్ద భద్రతా దళాలు ఉన్న దేశంలో పోలీసులు, సైన్యం రకరకాల భద్రతా దళాలని దాటి సరిహద్దుల నుండి (శరణార్ధులు కాకుండా) ఎంతమంది దేశంలో నలుమూలలకి వచ్చి ఉంటారు? జనాభా లెక్కల ప్రకారం 1970లలో 10 లక్షల మందికి పైగా అక్రమ వలసదారులు ఉండేవారు కానీ, వారి సంఖ్య 2011లో ఐదు లక్షలకి పడిపోయింది. 130 కోట్లలో ఐదు లక్షల మంది ఎంత శాతం? వారిని కనుక్కోవడానికి వేల కోట్ల డబ్బు, లక్షల మంది ఉద్యోగుల శ్రమ, కోట్లమంది సమయం, ఖర్చు అవసరమా అనే ప్రశ్న అందరికీ వస్తోంది. అంతేకాక, దేశ రక్షణ విషయంలో పెద్ద పెద్ద స్కాములు చేసేది అక్రమ వలసదారులు కాదనేది అందరికీ తెలిసిన విషయమే కదా.
ముస్లిమేతరులు సురక్షితమేనా?
ఈ చట్టం అమలు చొరబాటుదారులను తప్ప వేరే వారిని బాధించదని మిగతావారు ఎవరైనా సహజంగా పౌరసత్వం పొందుతారని గృహ మంత్రి భరోసా ఇస్తున్నారు. కానీ గత ఐదేళ్ళ అనుభవరీత్యా, పౌరసత్వ చట్టంలో మొన్ననే తెచ్చిన సవరణ రీత్యా పాలక పార్టీ వారి భీకరమైన ముస్లిం వ్యతిరేక ప్రసంగాల వల్ల ముస్లింలు ఈ భరోసాని నమ్మడానికి సిద్ధంగా లేరన్నది వాస్తవం. ఇక దళితులు, బహుజనులు, ఆదివాసీలు అందరూ పౌరులుగా జాబితాలో చేరిపోతారని ముస్లిమేతరులు ఆందోళన పడవద్దని, పాలక పార్టీ నాయకులు సంకేతాలు ఇస్తున్నారు, ప్రచారం కూడా చేస్తున్నారు.
అంతర్గత భద్రతని అధ్యయనం చేసేవాళ్ళు ఎవరయినా ఇది పూర్తిగా తెలివి తప్పిన వాదన అని అర్థం చేసుకుంటారు. 20 కోట్ల ముస్లింలలో డబ్బున్న కోటిమందిని పక్కన పెడితే, 19 కోట్ల ప్రజలని (దాదాపు యూరోప్‌ ఖండ జనాభా) అభద్రతకు, భయాందోళనకు గురిచేసి ఇబ్బంది, బాధ పెట్టడం భారతదేశ అంతర్గత భద్రతని, దేశంలో శాంతిని, బహిర్గత రక్షణని ఏ విధంగా పెంచబోతోంది? పైగా, 19 కోట్ల ముస్లింలను బాధపెట్టడానికి మిగిలిన 110 కోట్ల భారత జనాభా తమను తాము ఇబ్బంది పెట్టుకోవడానికి తయారయి ఉన్నారని అనుకోవాలా? ముస్లిమేతరులు కూడా తమ వివరాలను పత్రాలతో సహా ప్రభుత్వానికి సమర్పించాలి కదా.
ఈ దేశంలో ఎంతమంది దళితులకు, ఆదివాసీలకు, ఇతర బహుజన కులాలకు తాము ఇక్కడివారమే అని నిరూపించడానికి పత్రాలున్నాయి? వారిలో ఎంతమంది దగ్గర పుట్టిన సర్టిఫికెట్లు ఉన్నాయి? తమవి లేకపోతే తల్లిదండ్రులవి ఇవ్వాలని నిర్దేశించారు. అది ఇంకా హాస్యాస్పదం. ఐదారు కోట్లు, మహా అయితే పది కోట్ల మంది దగ్గర తప్ప, మిగిలిన జనాభా దగ్గర తమని తాము ఇక్కడ పుట్టామని నిరూపించుకునే సర్టిఫికెట్లు తక్కువ. ఉన్నవారికి కూడా మన ప్రభుత్వాల సమర్దత, వాటి ఉద్యోగుల పుణ్యమా అని తప్పుల తడకలతో
ఉంటాయి. ఆధార్‌లో ఉండే పేరుకి, ఓటరు కార్డులో ఉండే పేరు స్పెల్లింగ్‌ వేరు వేరుగా ఉంటాయి. స్త్రీలకయితే పెళ్ళప్పుడు పేరే మారిపోతుంది. ఇక అనాధలు, ట్రాన్స్‌జెండర్‌ వ్యక్తులు, వరదల్లో, భూకంపాల్లో, వలసల్లో పత్రాలు కోల్పోయిన వాళ్ళు ఇలా అనేకమందికి సరయిన జన్మ పత్రాలుండే అవకాశమే లేదు.
పథకాల కోసం అన్ని పత్రాలు చూపిస్తారు కదా, పౌరసత్వం కోసం ఎందుకు చూపించరు అని కొంతమంది మధ్య తరగతి మేధావులు అడుగుతూ ఉంటారు. వాళ్ళతోపాటు దేశంలోకొచ్చిన చొరబాటుదార్లని ఏరెయ్యకూడదా, అమెరికాలో వలసదార్లను ఏరేస్తున్నప్పుడు మనం మాత్రం ఎందుకు చేయకూడదు అని దబాయిస్తున్న వాళ్ళు ఒకసారి తమ పత్రాలను సరి చూసుకోవడమే కాకుండా, మన దేశ ప్రజల గురించి, వారి సామాజిక, ఆర్థిక పరిస్థితులు, మన ప్రభుత్వ వ్యవస్థ లోపభూయిష్ట నేపథ్యంలో ఈ పౌరసత్వ జాబితా గురించి ఆలోచిస్తే దానిలోని సమస్యలు, దాని పర్యవసానాలు త్వరగా అర్థమవుతాయి. ఆధార్‌ కార్డులో పేరు సరిదిద్దడానికి పేద కుటుంబాలు పది, పదిహేను రోజుల కూలీ పోగొట్టుకోవాల్సిన అసమర్థ వ్యవస్థ మనది. అసలు సర్టిఫికెట్లు తప్పుల్లేకుండా ఇచ్చే వ్యవస్థలను ఏర్పాటు చేయలేని ప్రభుత్వాలకు ప్రజల నుండి నువ్వు నువ్వేనని, నువ్విక్కడే పుట్టావు అని పత్రాలు సాక్ష్యాలు తీసుకురా అని అడగడానికి ఏ హక్కు ఉంటుందో అర్థం కాదు.
పౌరసత్వ జాబితా అమలు పరంగానే కాక, భావనాపరంగానే లోపభూయిష్టమయింది, ప్రమాదకరమైంది. అనంతమయిన వనరులున్న ప్రభుత్వం వనరులు లేని అత్యధిక జనాభా ప్రజలను తాననుకుంటున్న పద్ధతుల్లో తమని తాము ఈ దేశ పౌరులుగా నిరూపించుకోమని, లేకుంటే అక్రమ వలసదారుగా పరిగణించి బందిఖానాల్లో పెడతామనటం ఏ రకంగా న్యాయమైంది? ఆధార్‌, పాన్‌ కార్డులకి పౌరసత్వ జాబితాకు తేడా అదే. ప్రాతిపదిక స్పష్టం చేయకుండా అనుమానాస్పద పౌరులని గుర్తించే అధికారం క్రింది స్థాయి
ఉద్యోగులకివ్వటం, దాని ఆధారంగా చేసే లోపభూయిష్టమైన గుర్తింపుతో అనుమానాస్పద పౌరులని శిక్షిస్తామనటం అన్యాయం కాదూ?
పాలక పార్టీ ప్రతినిధులు రోజుకొక పరస్పర విరుద్ధ ప్రకటనలు చేస్తున్నారు. ఒక పక్క హుంకరిస్తూ, ఇంకొక పక్క హెచ్చరిస్తూ, మరో పక్క పుట్టుక గురించిన ప్రశ్నలకి జవాబు ఇవ్వక్కర్లేదని ప్రకటనలు జారీ చేస్తున్నారు. 30 శాతం నిరక్షరాస్యులున్న దేశంలో ప్రభుత్వ అధికారులు జనాభా పట్టిక కోసం ఇళ్ళకొస్తే వివరాలు ఇవ్వకుండా సాధారణ ప్రజలు ఉండలేరు. మనం అడగని చట్టాన్ని తెచ్చి, మనమిప్పటికే ప్రభుత్వాలకి సమర్పించుకున్న వివరాలను పక్కనబెట్టి, మన సోషల్‌ మీడియా వ్రాతలపై పూర్తి అధికారాలు సంపాదించిన ప్రభుత్వాలకి ఇంకా ఏం కావాలి? చట్టాలు న్యాయబద్ధంగా, తర్కబద్ధంగా ఉండాల్సిన అవసరం లేదా? చట్టాలు అన్యాయంగా ఉన్నప్పుడు, అనుభవించే ప్రజలు ఆయా చట్టాలను వెనక్కి తీసుకోమని అడగడం తప్పెలా అవుతుంది?
అనుమానాస్పద పౌరులను లేదా పౌరసత్వ జాబితా నుండి తొలగించిన వారిని క్యాంపుల్లో పెట్టే ప్రక్రియ మౌలికంగా అమానవీయమయిన, అత్యంత దుర్మార్గమయిన ప్రక్రియ. రాజ్యాంగ పరిధిలో నుండి పౌరులను బయటకి పంపించడమంటే ఏ హక్కులూ, ఉనికి, రక్షణ లేని జీవచ్ఛవాలుగా వారిని మార్చడం. క్యాంపుల్లో వారింక ఏ దేశానికీ చెందిన వారు కాదు. ఏ రాజ్యానికీ వారి గురించి పట్టించుకోవాల్సిన బాధ్యత ఉండదు. జర్మనీలో నాజీలు యూదులకి ఇలాగే పౌరసత్వం పీకేసి క్యాంపుల్లో పెట్టి తిండి పెట్టకుండా, ప్రయోగాలకి, హింసలకి గురిచేసి, అత్యంత దుర్మార్గంగా చంపారు. మయాన్మార్‌ కూడా రోహింగ్యా ప్రజలపై దాడులు చేసి దేశం నుండి వెళ్ళగొట్టే ముందు వారి పౌరసత్వాన్ని పీకేసింది.
పౌరసత్వ జాబితా తయారుచేసే ప్రక్రియ చిన్న చిన్న సవరణలతో సరిదిద్దగలిగే చట్టం కాదు. ఏ సామాజిక భేదాలతో సంబంధం లేకుండా ప్రజలందరికీ పౌరులుగా సమాన హక్కులు కల్పిస్తూ జాతీయోద్యమ ఫలితంగా వచ్చిన విప్లవాత్మక రాజ్యాంగ మూలాలనే కదిలించే చట్టం. ప్రజాస్వామ్యమంటే ప్రభుత్వాలు ప్రజలకు జవాబుదారీగా ఉండడానికి బదులు ప్రజలనే ఎప్పుడూ ప్రభుత్వాలకు జవాబుదారీ చేసే ప్రయత్నం. మౌలికంగా ప్రజాస్వామ్యానికే విరుద్ధం. విజ్ఞత ఉన్న ప్రభుత్వమయితే ఈ చట్టాన్ని ఉపసంహరించుకోవాలి. ఇది అనవసరమే కాదు దేశానికి అనర్థదాయకం కూడా.
