Category Archives: వ్యాసాలు

క్రీస్తు శకం ఏడవ శతాబ్దానికి చెందిన చరిత్ర ప్రసిద్ధుడైన శాస్త్ర నిష్ణాతుడు, బహుముఖ ప్రజ్ఞాశాలి ఏలేశ్వరోపాధ్యాయుడు. వీరిది ఆంధ్ర బ్రాహ్మణ కుటుంబం. ఆంద్ర విదుషీమణులు అనే గ్రంథంలో ఆంధ్ర శేషగిరిరావు గారు, వీరు పల్నాటి ప్రాంతం వారని రాశారు. కానీ, తెలంగాణ పరిశోధకులు ఏలేశ్వరోపాధ్యాయుడు నల్గొండ జిల్లా వాసి అని కొన్ని ఆధారాలు చెప్తున్నారు. అది … Continue reading →

19వ శతాబ్దంలో భారతదేశంలోని సామాజిక`మతపరమైన ఉద్యమాలు పూర్తిగా భిన్నమైనవి. ఈ ఉద్యమాలు స్వాతంత్య్ర పోరాటం ద్వారా ప్రజల్లో చైతన్యం తీసుకురావడానికి దోహదపడ్డాయి. బ్రిటీష్‌ పాలనకు బదులుగా భారతదేశం తన స్వంత నిర్ణయం తీసుకోవాలని ప్రజలు భావించడం ప్రారంభించారు. ఆంధ్రాలో రాజకీయ చైతన్యం, ముఖ్యంగా స్త్రీల భాగస్వామ్యం విశాల దృక్పథంగా పరిగణించబడుతుంది.

1. ఉపోద్ఘాతంః తెలుగు లిఖిత సాహిత్యం ఆవిర్భావానికి పూర్వం వేదకాల సాహిత్యంలో యజుర్వేదంలో సులభ, గార్గి, మైత్రేయి, అపల, ఘోష, గోధ, విశ్వపర, లోపాముద్ర, జహుర్నామ వంటి స్త్రీ పండితుల పేర్లు కనిపిస్తున్నాయి. తెలుగు నాట తొలి సంకలన గ్రంథం ‘‘గాథా సప్తశతి’’. ఇందులోని మహిళా కవులతో తెలుగు మహిళా కవుల ప్రాచీనత క్త్రీస్తు శకం … Continue reading →

కొమెర జాజి… ఇతని గురించి రాయాలని చాలా రోజులుగా అనుకుంటున్నాను. నల్లమల అడవితో నా అనుబంధం చాలా గాఢమైంది. నల్లమలలో చాలా ముఖ్యమైన ఒక కృషి గురించి రాయాలని చాలా రోజులుగా అనుకుంటున్నాను.

ఇది మాలపల్లి శతజయంతి సంవత్సరం… అంటే రచయిత ఉన్నవ లక్ష్మీనారాయణ గారి శతజయంతి సంవత్సరం కాదు… వారి రచన మాలపల్లికి జరుగుతున్న శతజయంతి ఉత్సవం.

అనువాదం : నీరజ పార్థసారధి వంట కోసం నాణ్యమైన ఇంధనం అందుబాటులో లేని కారణంగా నాగపూర్‌లోని చిఖలీ మురికివాడకు చెందిన అనేకమంది మహిళలు శ్వాసకోశ వ్యాధులు, శ్వాస తీసుకోవ డంలో ఇబ్బందులు, ఊపిరితిత్తులు దెబ్బతినడం వంటి సమస్యలకు గురవుతున్నారు.

ఈశాన్య రాష్ట్రంలో ఒక్కసారిగా మంటలు భగ్గుమని మండలేదు. కొన్ని దశాబ్దాలుగా ఇరు జాతుల మధ్య ఉన్న అనేక వైరుధ్యాలు, వైషమ్యాలతో పాటు వలసవాద రాజకీయాలు వారి మధ్యన జొచ్చి వర్గపోరుకు దారులు తీయించింది. 1981లో భారత రాజ్యాంగం, 371సి

పైకి ఎదగడానికి ఏ మాత్రం వీలులేని కుటుంబంలో పుట్టి, ఏ అవకాశమూ లేని సామాజిక పరిస్థితుల్లో పెరిగి, అస్పృశ్యుడిగా అవమానాల పాలవుతూ కూడా నిబ్బరంగా ఉంటూ, ఆత్మవిశ్వాసంతో, మొక్కవోని దీక్షతో ఒక్కొక్క మెట్టూ ఎక్కుతూ విశ్వమానవుడిగా ఎదిగినవారు డాక్టర్‌ బి.ఆర్‌.అంబేద్కర్‌. ఆ కాలంలో అన్ని పుస్తకాలు చదివి, అన్ని డిగ్రీలు సంపాదించి అత్యున్నత స్థాయికి చేరిన … Continue reading →

ఈ కథనం భారతదేశంలోని మహిళలకు సాధికారత కల్పించడంలో స్వయం సహాయ సమూహాల (స్వసస`ఎస్‌హెచ్‌జి) యొక్క ముఖ్యమైన పాత్రను విమర్శనాత్మకంగా పరిశీలిస్తుంది. స్వససలు మహిళల్లో ఆర్థిక స్వావలంబన, నైపుణ్యాభివృద్ధి, సమిష్టి నిర్ణయం

బండి నారాయణస్వామి అనంతపురం వాస్తవ్యుడు. గద్దలాడుతుండై, మీ రాజ్యం మీరేలండి, రెండు కలల దేశం, శప్తభూమి, అర్థనారి అనే ఐదు నవలలు రాశారు. 2019 నాటికి శప్తభూమి నవలకు కేంద్ర సాహిత్య అకాడమీ అవార్డు అందుకున్నారు. చారిత్రక నవలల విషయంలో నోరి నరసింహ శాస్త్రి, అడవి బాపిరాజు లాంటి ఎంతోమంది గొప్ప

1903 డిసెంబర్‌ నుండి ‘హిందూ సుందరి’ పత్రికకు మొసలికంటి రామాబాయమ్మతో కలిసి సంపాదకత్వం వహించిన వెంపల శాంతాబాయి నాటి దొరతనము వారిచే విశేష గౌరవ మర్యాదలు పొందిన తండ్రికి కూతురు.

నాథ్‌జోగీ సంచార సముదాయంలో ఇంతవరకూ ఏ బాలికా పదవ తరగతిలో ఉత్తీర్ణులు కాలేదు. గట్టి దృఢసంకల్పంతో మహారాష్ట్ర బుల్‌డాణా జిల్లాలోని ఒక కుగ్రామానికి చెందిన జమునా సోళంకే ఆ అడ్డంకిని బద్దలుకొట్టింది. ఇది ఆమె కథ.

మహబూబ్‌నగర్‌, రంగారెడ్డి, నల్లగొండ, నారాయణపేట, వికారాబాద్‌, నాగర్‌కర్నూల్‌ జిల్లాలకు సాగు, తాగు నీరు అందించేందుకు తెలంగాణ సర్కార్‌ ప్రతిష్టాత్మకంగా చేపట్టిన ప్రాజెక్ట్‌ ` పాలమూరు, రంగారెడ్డి ఎత్తిపోతల పథకం.

శిక్షాస్మృతి అనగా నేరం, శిక్షతో అనుసంధానించబడిన చట్టాల వ్యవస్థ. ‘వందమంది దోషులు తప్పించుకున్నా ఫర్వాలేదు గానీ ఒక్క నిర్దోషికి కూడా శిక్ష పడకూడదు’ అనేది న్యాయ వ్యవస్థ యొక్క ప్రాథమిక లక్ష్యంగా ఉండాలని న్యాయ కోవిదులు చెపుతారు.

తెలంగాణ యాస భాషలకు పట్టం కట్టిన రచయిత్రి, కవయిత్రి పాకాల యశోదారెడ్డి. ఆమె రాసిన ‘మా ఊరి ముచ్చట్లు’ ఎందరినో ఆకట్టుకుంది. మా ఊరి ముచ్చట్లు కథా సంపుటిలో 1920`40 మధ్యకాలం నాటి తెలంగాణ గ్రామీణ జీవన విధానాన్ని చిత్రించారామె. ఆమె ‘ఎచ్చమ్మ కథలు’ పేరుతో కథా సంపుటిని 1999లో వెలువరించారు.

సాహిత్య చరిత్రలో యుగవిభజన అనేక విధాలుగా చేశారు. కానీ ప్రధానమైన, ప్రభావశీలిjైున కవులను బట్టి జరిగే కవుల యుగ విభజననే ఎక్కువమంది అంగీకరించారు. తెలుగు సాహిత్య చరిత్రలో అభ్యుదయ, విప్లవ సాహిత్యానంతరం యుగ విభజన అనకుండా స్త్రీవాదాన్ని కూడా ఒక సాహిత్య ధోరణిగా ప్రధాన రచయితల రచనలను